Wrth wneud cais am forgais, mae'n bwysig deall yr hyn y gallwch ei fforddio cyn i chi ddechrau chwilio. Darganfyddwch faint y gallwch ei fenthyg a beth allwch chi ei wneud i baratoi.
Faint o forgais y gallaf ei gael?
Dim ond pan fyddwch yn gwneud cais am forgais y byddwch chi'n gwybod beth allwch chi ei fenthyg, ond gallwch siarad â darparwr benthyciadau neu frocer morgeisi a all roi amcangyfrif i chi o'r hyn y gallech chi ei gynnig.
Mae'r cynnig hwn yn aml yn para rhwng 60-90 diwrnod, a gellir ei alw naill ai’n:
- Morgeisi mewn egwyddor (MIP)
- Penderfyniad mewn egwyddor (DIP), neu
- Cytundeb mewn egwyddor (AIP).
Lle i ddod o hyd i gyngor morgais
Mae dau brif fath o ymgynghorwyr morgeisi:
- Ymgynghorydd sy'n gweithio i fenthyciwr fel banc neu gymdeithas adeiladu ac sy'n trafod ei gynhyrchion morgais ei hun gyda chi yn unig. Efallai y bydd ganddynt fargeinion unigryw os byddwch yn mynd atynt yn uniongyrchol.
- Brocer annibynnol, sy'n gallu trafod a chynnig morgeisi gan lawer o ddarparwyr.
Am gymorth i ddod o hyd i gyngor ar brynu cartref, darllenwch ein canllaw Prynu neu werthu eich cartref: dod o hyd i weithiwr proffesiynol
Mae gwefannau cymharu hefyd yn lle da i ddechrau gweld pa gynhyrchion a nodweddion sydd ar gael, fel:
- MoneySavingExpertYn agor mewn ffenestr newydd
- MoneySuperMarketYn agor mewn ffenestr newydd
- MoneyfactsYn agor mewn ffenestr newydd
Efallai na fydd y gwefannau hyn yn dangos yr un canlyniadau a chynhyrchion i chi, felly mae'n well defnyddio mwy nag un cyn penderfynu.
Darllenwch fwy yn ein canllaw Cael y gorau o wefannau cymharu
Sut mae benthycwyr ynasesu’r hyn y gallwch ei fforddio
Mae benthycwyr morgeisi yn penderfynu faint y gallwch ei fenthyg trwy edrych ar eich incwm, treuliau a sicrwydd eich cyflogaeth. Er enghraifft, os ydych wedi'ch cyflogi ar gontract parhaol neu dymor penodol.
Maent yn cyfrifo'r hyn a elwir yn 'gymhareb benthyciad-i-incwm' trwy rannu'r swm rydych am ei fenthyg yn ôl eich incwm blynyddol (ac incwm unrhyw un rydych yn prynu gyda).
Fel arfer, mae benthycwyr yn pennu'r uchafswm y gallwch ei fenthyg bedair gwaith a hanner eich incwm blynyddol. Ond mae'r rhan fwyaf o bobl yn cael cynnig llai, felly cadwch hyn mewn cof wrth gynllunio'ch cyllideb.
Beth sy’n effeithio argais morgais?
Mae benthycwyr eisiau sicrhau y gallwch fforddio a rheoli eich morgais yn y tymor hir. Maent yn asesu'r taliad misol y gallwch ei fforddio trwy adolygu eich incwm a'ch treuliau.
Eich incwm
Mae hyn yn cynnwys:
- eich incwm sylfaenol
- incwm o'ch pensiwn neu fuddsoddiadau
- incwm ar ffurf cynhaliaeth plant a chymorth ariannol gan gynbartner
- unrhyw enillion eraill sydd gennych – er enghraifft, o oramser, taliadau comisiwn neu fonws neu ail swydd neu waith llawrydd.
Bydd angen i chi ddarparu slipiau cyflog a chyfriflenni banc fel tystiolaeth o'ch incwm.
Os ydych yn hunangyflogedig, bydd angen i chi ddarparu:
- datganiadau banc
- cyfrifon busnes
- manylion y Dreth Incwm rydych wedi'i thalu.
Fel arfer, gofynnir i chi ddarparu dwy neu dair blynedd o ffurflenni treth a chyfrifon busnes.
Eich treuliau
Mae hyn yn cynnwys:
- cardiau credyd
- taliadau cynhaliaeth plant
- yswiriant adeiladau
- benthyciadau neu gytundebau credyd (fel prydles car)
- biliau (dŵr, nwy, trydan, ffôn, band eang)
- taliadau Treth y Cyngor a thaliadau eiddo eraill (taliadau gwasanaeth, rhent daear, a thaliadau ystad).
Efallai y byddant hefyd yn gofyn am amcangyfrifon o'ch gwariant rheolaidd:
- costau teithio
- dillad
- aelodaeth i'r gampfa
- costau adloniant a bwyta allan
- siopa bwyd wythnosol
- ffioedd gofal plant, meithrin neu ysgol
- tanysgrifiadau (fel gwasanaethau ffrydio).
Efallai y byddant hefyd yn gofyn i weld rhai datganiadau banc diweddar i gefnogi'r ffigurau rydych chi'n eu cyflenwi.
‘Gwerthusiad’ morgeisi
Cafodd asesiadau fforddiadwyedd morgais ffurfiol eu dileu yn 2022. Ond bydd gan eich benthyciwr ei reolau ei hun o hyd i adolygu eich cais.
Yn y pen draw, bydd angen i chi benderfynu a yw'r morgais yn fforddiadwy i chi, nawr ac yn y dyfodol.
Meddyliwch a allech barhau i dalu'ch morgais os:
- mae cyfraddau llog yn cynyddu
- rydych chi neu'ch partner yn dod yn ddi-waith
- nad ydych yn gallu gweithio oherwydd salwch
- mae eich amgylchiadau'n newid, fel cael babi neu gymryd seibiant gyrfa.
Defnyddiwch ein cyfrifiannell morgais a gwiriwch a allech fforddio'r ad-daliadau os bydd cyfraddau llog yn codi.
Adeiladwch gynilion pan allwch i amddiffyn rhag gostyngiadau annisgwyl mewn incwm. Ceisiwch anelu at gael digon i dalu am dri mis o dreuliau, gan gynnwys eich taliadau morgais.
Darganfyddwch awgrymiadau cynilo yn ein canllaw Sut i ddechrau cynilo
Hefyd, ystyriwch gymryd yswiriant. Gallai yswiriant bywyd, yswiriant salwch critigol, neu yswiriant incwm helpu gyda'ch ad-daliadau morgais os bydd yr annisgwyl yn digwydd.
I ddarganfod am y gwahanol bolisïau sydd ar gael, ewch i'n hadran Yswiriant.
Eich adroddiad credyd
Gwiriwch eich adroddiad credyd cyn gwneud cais am forgais.
Mae hyn yn caniatáu i chi gywiro unrhyw gamgymeriadau a dangos unrhyw daliadau a gollwyd a allai effeithio ar eich cais, a allai olygu bod benthyciwr y morgais yn eich gwrthod.
Darllenwch ein hawgrymiadau ar sut i wella eich sgôr credyd.
Eich blaendal
Mae'r rhan fwyaf o forgeisi'n gofyn am flaendal o leiaf 5% i 10% o bris y cartref yr hoffech ei brynu.
Gall maint eich blaendal wella'r cytundeb morgais a gynigir i chi a lleihau cost eich ad-daliadau misol.
Darganfyddwch fwy am gynilo arian ar gyfer blaendal morgais.
