Rheoli eich arian trwy ddefnyddio’r potiau cynilo, potiau jam, a chadw-mi-gei

Er mwyn i’r dull pot jam weithio, yn gyntaf mae angen ichi gael darlun clir o faint o arian sydd gennych yn dod i mewn a ble mae’n mynd bob mis neu bob wythnos.

Y cam nesaf yw edrych yn ofalus ar bopeth rydych yn gwario arian arno – a phenderfynu pa rai ohonynt sy’n ‘hanfodion a pha rai sy’n ‘ddymuniadau’:

• Dechreuwch drwy restru’ch anghenion – y rhain yw eich rhent neu forgais, a biliau hanfodol eraill fel nwy a thrydan.
• Ar ôl trefnu’r pethau hanfodol, edrychwch ar eich dymuniadau. Gallai hyn olygu ychwanegion, fel mynd allan a hobïau. Neu gallent fod yn nodau hirdymor fel talu’ch dyledion a chynilo ar gyfer y Nadolig.
• Os na allwch fforddio’ch holl ddymuniadau, bydd rhaid I chi benderfynu pa rai sy’n bwysicaf ichi neu ystyried ffyrdd o dorri costau.
• Dychmygwch jwg wedi’i lenwi â dŵr sy’n cynrychioli’r arian sydd gennych yn dod i mewn bob mis. Nawr dychmygwch botiau jam gwag – un ar gyfer pob peth mae angen i chi dalu amdano bob mis. Yna penderfynwch faint o arian i’w roi ym mhob pot.

Pan fydd gennych ddarlun clir o’ch anghenion gwario bob mis, mae’n amser penderfynu pa fath o gynhwyswr yr hoffech ei ddefnyddio ar gyfer eich cyllidebu.

Naill ai gallwch ddefnyddio cynhwyswyr gwirioneddol fel potiau jam neu amlenni, neu sefydlu cyfrifon banc gwahanol ar gyfer pob math o wario.

Wrth ddefnyddio cynhwyswyr go iawn i gyllidebu, rydych yn cymryd arian parod o’r pot penodedig i dalu pob bil wrth iddo ddod i mewn. Hefyd rydych yn gwneud yr un peth cyn mynd i siopa.

Ceisiwch lynu at reol o ‘pan mae wedi mynd, mae wedi mynd’.

Er enghraifft, os yw’ch pot jam petrol yn wag peidiwch â chaniatáu i’ch hunan ddipio i mewn i’ch pot trydan yn lle.

• Mae’r dull hwn yn gweithio’n arbennig o dda os yw’ch arian yn dod i mewn unwaith yr wythnos ond mae’ch biliau’n fisol. Mae rhoi arian mewn pot bob wythnos yn ei wneud yn haws i dalu’r biliau mwy ar ddiwedd y mis.
• Mae cael arian parod mewn cynhwyswyr yn eich atgoffa faint rydych yn ei wario yn ystod y mis – ac felly gall eich helpu i wario llai o arian.

• Nid yw talu am bopeth gydag arian parod yn gyfleus bob tro.
• Bydd angen i chi fod yn arbennig o ofalus ynghylch diogeledd os cadwch eich holl gyllideb wythnosol yn y tŷ.
• Byddwch yn colli allan ar fân fanteision talu biliau trwy Ddebyd Uniongyrchol, fel tariffau rhatach a’ch biliau’n cael eu talu’n awtomatig.

Yn lle defnyddio cynhwyswyr, mae’n well gan rai pobl sefydlu gwahanol gyfrifon banc ar gyfer gwahanol fathau o wariant misol.

I’ch helpu i gyfrifo faint o gyfrifon i’w hagor, casglwch eich hanfodion a dymuniadau mewn ychydig o brif feysydd yn unig - er enghraifft:

• car
• biliau
• rhent neu forgais
• cynilion argyfwng
• Nadolig a/neu wyliau.

Ar ôl ichi agor cyfrif ar wahân ar gyfer pob maes o wariant, mae angen i chi gyfarwyddo’ch banc i:

• sefydlu archebion sefydlog sy’n trosglwyddo arian yn awtomatig o’ch prif gyfrif i’r cyfrifon ychwanegol hyn un neu ddau ddiwrnod ar ôl ichi gael eich talu
• sefydlu Debyd Uniongyrchol ar gyfer pob un o’ch biliau.

• Ar ôl i’ch archebion sefydlog gael eu talu, gallwch wario o’ch prif gyfrif heb y risg na fydd digon o arian ar ôl ar gyfer biliau misol pwysig.
• Mae’n ffordd wych o ledaenu cost yr eitemau unwaith-y-flwyddyn fel gwyliau, Nadolig a threth car.

• Bydd angen i chi reoli’ch holl gyfrifon yn ofalus er mwyn sicrhau eich bod yn aros mewn credyd ac yn peidio â thynnu ffioedd a thaliadau.
• Gall agor nifer o gyfrifon effeithio ar eich sgôr credyd.

Ar gyfer eich prif gyfrif a chyfrifon biliau, edrychwch am gyfrif cyfredol neu sylfaenol sy’n caniatáu ichi sefydlu Debydau Uniongyrchol ac archebion sefydlog.

Hefyd gwiriwch nad yw’r banc yn gosod isafswm o arian mae’n rhaid ichi ei dalu i mewn i’r cyfrif bob mis.

Mae gwefannau cymharu yn lle da i gychwyn ar gyfer unrhyw un sy’n ceisio dod o hyd i cyfrifon cyfredol.

Dyma rai gwefannau sy’n cymharu cyfrifon cyfredol:

• Money Saving Expert
• Which?
• Os ydych yn byw yng Ngogledd Iwerddon, The Consumer Council

Byddwch yn ymwybodol na fydd pob un gwefan gymharu yn rhoi’r un canlyniadau i chi. Felly cofiwch ddefnyddio mwy nag un gwefan cyn penderfynu.

Mae hefyd yn bwysig gwneud tipyn o waith ymchwil i mewn i’r math o gynnyrch neu nodweddion a ddymunwch cyn prynu neu newid darparwr.

Cynllunir cyfrifon pot jam yn arbennig er mwyn caniatáu ichi rannu’ch arian yn ‘botiau’ gwahanol o fewn cyfrif sengl.

Fel arfer mae cyfrifon pot jam yn gweithio fel hyn:

• Pan fydd arian yn dod i mewn i’ch cyfrif, rhoddir swm cytun heibio ar gyfer biliau hanfodol.
• Yna telir y biliau hyn drwy Ddebyd Uniongyrchol neu archeb sefydlog.
• Mae’r arian dros ben ar gael i chi ei ddefnyddio, naill ai ar gerdyn rhagdaledig neu gallwch ei godi o beiriant arian parod.

• Mae’n rhaid i chi reoli un cyfrif banc yn unig.
• Fel arfer mae darparwr y cyfrif yn rheoli’ch holl Ddebydau Uniongyrchol ac archebion sefydlog ar eich rhan.
• ithiau mae’r cyfrifon hyn yn dod gyda chyngor ar gyllidebu.

• Codir ffi weinyddol o rhwng £5 a £15 arnoch bob mis. Fodd bynnag, mae rhai landlordiaid tai cymdeithasol a chynghorau wedi bod yn gweithio gydag undebau credyd i gynnig cyfrifon cyfredol i denantiaid gyda ffioedd is. Os yw’ch landlord yn un ohonynt, efallai y byddant yn talu’r ffi weinyddol ar eich rhan. 

Nid yw cyfrifon pot jam ar gael yn eang eto, ond mae cryn nifer o undebau credyd yn eu cynnig. I ddod o hyd i’ch undeb credyd lleol, ewch i’r gwefannau hyn:

• Yng Nghymru, Lloegr neu’r Alban – gwefan Cymdeithas Undebau Credyd Prydain.
• Yng Ngogledd Iwerddon – Irish Federation of Credit Unions or Ulster Federation of Credit Unions.

Hefyd gallwch chwilio ar-lein am ‘gyfrifon pot jam’ i weld ble gallwch gael un ac i gymharu ffioedd a gwasanaethau gwahanol ddarparwyr.