Got a pension question? Our help is impartial and free to use. Get in touch online or over the phone on 0800 011 3797
Cau
Skip to content
Money Helper logo Money Helper logo Money Helper logo Money Helper logo Money Helper logo Money Helper logo
English
  • Budd-daliadau
  • Arian bob dydd
  • Teulu a gofal
  • Cartrefi
  • Problemau ariannol
  • Pensiynau ac ymddeoliad
  • Cynilion
  • Gwaith
  • Credyd Cynhwysol

    Canfod sut mae Credyd Cynhwysol yn gweithio a sut i reoli’ch taliad

    Budd-daliadau os oes gennych blant

    Hawliau i’ch helpu gyda chost beichiogrwydd neu godi plant

    Budd-daliadau os ydych yn sâl, yn anabl neu’n ofalwr

    Deall pa gefnogaeth sydd ar gael i ymdopi ag afiechyd

    Budd-daliadau yn ddiweddarach mewn bywyd

    Efallai fod gennych hawl am help gyda chostau eraill ar ben eich Pensiwn y Wladwriaeth

    Budd-daliadau a gwaith

    Cefnogaeth ychwanegol os ydych yn gweithio, hunangyflogedig, neu wedi colli swydd

    Budd-daliadau i’ch helpu gyda chostau tai

    Cefnogaeth i helpu gyda thaliadau rhent neu forgais os ydych ar incwm isel

    Problemau gyda budd-daliadau

    Beth i’w wneud os yw rhywbeth yn mynd yn anghywir gyda’ch budd-daliadau

    Budd-daliadau

    Pob canllaw Budd-daliadau

    Teclynnau

    Teclyn

    Teclyn Llywio Ariannol

    Teclyn

    Rheolwr Arian

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell budd-daliadau

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Bancio a thaliadau

    Sut i ddewis, defnyddio a rheoli cyfrifon banc

    Cyllidebu

    Sut i gyllidebu, dod o hyd i’r fargen orau a newid i arbed arian

    Prynu a rhedeg car

    Sut i brynu ac ariannu car, delio â phroblemau gyda chyllid ceir, a thorri costau eu rhedeg

    Credyd

    Hanfodion credyd, gwneud cais am gredyd, statws credyd a phroblemau gyda chredyd

    Yswiriant

    Yswiriant ar gyfer ceir, iechyd, teithio, a help gydag yswiriant

    Arian bob dydd

    Pob canllaw Arian bob dydd

    Teclynnau

    Teclyn

    Cymharu cyfrifon banc

    Teclyn

    Cynlluniwr Cyllideb

    Teclyn

    MOT Canol Oes Arian

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Dod yn rhiant

    Cael babi, dychwelyd i’r gwaith, costau gofal plant

    Marwolaeth a phrofedigaeth

    Ewyllysiau, etifeddiaeth, delio ag ystadau

    Ysgariad a gwahanu

    Rhoi trefn ar arian a chartrefi, beth os oes gennych blant, arian ar ôl gwahanu

    Salwch ac anabledd

    Rheoli costau, cymorth ariannol ychwanegol, help gyda gwaith neu astudio

    Gofal tymor hir

    Talu a chael cyllid, ffyrdd o dalu, problemau gyda gofal

    Arian myfyrwyr a graddedigion

    Cardiau credyd, cyfrifon banc, dyled myfyriwr

    Siarad am arian

    Sgyrsiau anodd, siarad â phobl ifanc yn eu harddegau, pobl hŷn a phartneriaid

    Teulu a gofal

    Pob canllaw Teulu a gofal

    Teclynnau

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell ysgaru

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell costau babi

    Teclyn

    Cynlluniwr Cyllideb

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell budd-daliadau

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Prynu tŷ

    Morgeisi, help i brynu, ailforgeisio, prynwyr tro cyntaf, help a chefnogaeth

    Rhentu

    Rhentu cartref i fyw ynddo, rhentu cartref, a goresgyn problemau

    Cartrefi

    Pob canllaw Cartrefi

    Teclynnau

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell Treth Stamp

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell fforddiadwyedd morgais

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell morgais

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Help gyda chostau byw

    Cyllidebu, talu biliau, dod o hyd i gymorth ariannol ychwanegol, ymdopi â cholli swyddi

    Delio â dyled

    Biliau, dirwyon llys, help gyda dyledion

    Problemau a chwynion am arian

    Beth i'w wneud am gam-werthu, iawndal a chwynion

    Sgamiau

    Sylwi ar sgamiau a beth i'w wneud os cewch eich dal allan

    Problemau ariannol

    Pob canllaw Problemau ariannol

    Teclynnau

    Teclyn

    Teclyn lleoli cyngor ar ddyledion

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell budd-daliadau

    Teclyn

    Rheolwr Arian

    Teclyn

    Blaenoriaethwr biliau

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Ymrestru awtomatig

    Cyflwyniad, sut mae’n gweithio, popeth am gyfraniadau

    Adeiladu eich cronfa bensiwn

    Faint rydych ei angen, ffyrdd i adeiladu'ch cronfa, trosglwyddo ac uno

    Hanfodion pensiwn

    Dechrau pensiwn, mathau o bensiwn, deall pensiynau

    Problemau pensiwn

    Cwynion, cymorth ariannol pan wedi ymddeol, newidiadau i gynlluniau

    Pensiwn y Wladwriaeth

    Sut mae’n gweithio, beth allech chi ei gael, Yswiriant Gwladol

    Cymryd eich pensiwn

    Ffyrdd o dynnu eich pensiwn, pryd allwch chi ymddeol, apwyntiadau Pension Wise

    Treth a phensiynau

    Lwfansau treth, treth a delir ar bensiynau, rhyddhad treth

    Pensiynau ac ymddeoliad

    Pob arweiniad, gan gynnwys sut i ddefnyddio'r gwasanaeth Pension Wise

    Teclynnau

    Apwyntiad

    Trefnwch apwyntiad Pension Wise

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell pensiwn

    Teclyn

    MOT Canol Oes Arian

    Teclyn

    Darganfyddwch ymgynghorydd ymddeoliad

    POB TECLYN

    Trefnwch eich apwyntiad Pension Wise am ddim

    Dros 50 oed? Cewch arweiniad diduedd, am ddim o’n gwasanaeth sydd wedi’i gefnogi gan y llywodraeth. Byddwn yn esbonio’r opsiynau i gymryd arian o’ch cron…

  • Sut i gynilo

    Dechrau arni, cael y gorau allan o’ch cynilion, problemau

    Buddsoddi

    Sut i fuddsoddi, mathau o fuddsoddi, prynu a rheoli

    Math o gynilion

    Help gyda chyrraedd nodau, cynilo treth-gyfeillgar, cynilo i blant

    Cynilion

    Pob canllaw Cynilion

    Teclynnau

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell cynilo

    Teclyn

    Cynlluniwr Cyllideb

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Cyflogaeth

    Hanfodion, buddion, treth ac Yswiriant Gwladol

    Colli eich swydd

    Beth i’w wneud, dewisiadau amgen, tâl diswyddo

    Hunangyflogaeth

    Dechrau allan, yswiriant, treth, hunanasesiad

    Gwaith

    Pob canllaw Gwaith

    Teclynnau

    Teclyn

    Cynlluniwr Cyllideb

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell tâl diswyddo

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Budd-daliadau
  • Arian bob dydd
  • Teulu a gofal
  • Cartrefi
  • Problemau ariannol
  • Pensiynau ac ymddeoliad
  • Cynilion
  • Gwaith
  • Credyd Cynhwysol Canfod sut mae Credyd Cynhwysol yn gweithio a sut i reoli’ch taliad
    Budd-daliadau os oes gennych blant Hawliau i’ch helpu gyda chost beichiogrwydd neu godi plant
    Budd-daliadau os ydych yn sâl, yn anabl neu’n ofalwr Deall pa gefnogaeth sydd ar gael i ymdopi ag afiechyd
    Budd-daliadau yn ddiweddarach mewn bywyd Efallai fod gennych hawl am help gyda chostau eraill ar ben eich Pensiwn y Wladwriaeth
    Budd-daliadau a gwaith Cefnogaeth ychwanegol os ydych yn gweithio, hunangyflogedig, neu wedi colli swydd
    Budd-daliadau i’ch helpu gyda chostau tai Cefnogaeth i helpu gyda thaliadau rhent neu forgais os ydych ar incwm isel
    Problemau gyda budd-daliadau Beth i’w wneud os yw rhywbeth yn mynd yn anghywir gyda’ch budd-daliadau
    Budd-daliadau Pob canllaw Budd-daliadau
    Teclynnau

    Teclyn

    Teclyn Llywio Ariannol

    Teclyn

    Rheolwr Arian

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell budd-daliadau

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Bancio a thaliadau Sut i ddewis, defnyddio a rheoli cyfrifon banc
    Cyllidebu Sut i gyllidebu, dod o hyd i’r fargen orau a newid i arbed arian
    Prynu a rhedeg car Sut i brynu ac ariannu car, delio â phroblemau gyda chyllid ceir, a thorri costau eu rhedeg
    Credyd Hanfodion credyd, gwneud cais am gredyd, statws credyd a phroblemau gyda chredyd
    Yswiriant Yswiriant ar gyfer ceir, iechyd, teithio, a help gydag yswiriant
    Arian bob dydd Pob canllaw Arian bob dydd
    Teclynnau

    Teclyn

    Cymharu cyfrifon banc

    Teclyn

    Cynlluniwr Cyllideb

    Teclyn

    MOT Canol Oes Arian

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Dod yn rhiant Cael babi, dychwelyd i’r gwaith, costau gofal plant
    Marwolaeth a phrofedigaeth Ewyllysiau, etifeddiaeth, delio ag ystadau
    Ysgariad a gwahanu Rhoi trefn ar arian a chartrefi, beth os oes gennych blant, arian ar ôl gwahanu
    Salwch ac anabledd Rheoli costau, cymorth ariannol ychwanegol, help gyda gwaith neu astudio
    Gofal tymor hir Talu a chael cyllid, ffyrdd o dalu, problemau gyda gofal
    Arian myfyrwyr a graddedigion Cardiau credyd, cyfrifon banc, dyled myfyriwr
    Siarad am arian Sgyrsiau anodd, siarad â phobl ifanc yn eu harddegau, pobl hŷn a phartneriaid
    Teulu a gofal Pob canllaw Teulu a gofal
    Teclynnau

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell ysgaru

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell costau babi

    Teclyn

    Cynlluniwr Cyllideb

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell budd-daliadau

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Prynu tŷ Morgeisi, help i brynu, ailforgeisio, prynwyr tro cyntaf, help a chefnogaeth
    Rhentu Rhentu cartref i fyw ynddo, rhentu cartref, a goresgyn problemau
    Cartrefi Pob canllaw Cartrefi
    Teclynnau

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell Treth Stamp

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell fforddiadwyedd morgais

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell morgais

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Help gyda chostau byw Cyllidebu, talu biliau, dod o hyd i gymorth ariannol ychwanegol, ymdopi â cholli swyddi
    Delio â dyled Biliau, dirwyon llys, help gyda dyledion
    Problemau a chwynion am arian Beth i'w wneud am gam-werthu, iawndal a chwynion
    Sgamiau Sylwi ar sgamiau a beth i'w wneud os cewch eich dal allan
    Problemau ariannol Pob canllaw Problemau ariannol
    Teclynnau

    Teclyn

    Teclyn lleoli cyngor ar ddyledion

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell budd-daliadau

    Teclyn

    Rheolwr Arian

    Teclyn

    Blaenoriaethwr biliau

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Ymrestru awtomatig Cyflwyniad, sut mae’n gweithio, popeth am gyfraniadau
    Adeiladu eich cronfa bensiwn Faint rydych ei angen, ffyrdd i adeiladu'ch cronfa, trosglwyddo ac uno
    Hanfodion pensiwn Dechrau pensiwn, mathau o bensiwn, deall pensiynau
    Problemau pensiwn Cwynion, cymorth ariannol pan wedi ymddeol, newidiadau i gynlluniau
    Pensiwn y Wladwriaeth Sut mae’n gweithio, beth allech chi ei gael, Yswiriant Gwladol
    Cymryd eich pensiwn Ffyrdd o dynnu eich pensiwn, pryd allwch chi ymddeol, apwyntiadau Pension Wise
    Treth a phensiynau Lwfansau treth, treth a delir ar bensiynau, rhyddhad treth
    Pensiynau ac ymddeoliad Pob arweiniad, gan gynnwys sut i ddefnyddio'r gwasanaeth Pension Wise
    Teclynnau

    Apwyntiad

    Trefnwch apwyntiad Pension Wise

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell pensiwn

    Teclyn

    MOT Canol Oes Arian

    Teclyn

    Darganfyddwch ymgynghorydd ymddeoliad

    POB TECLYN

    Trefnwch eich apwyntiad Pension Wise am ddim

    Dros 50 oed? Cewch arweiniad diduedd, am ddim o’n gwasanaeth sydd wedi’i gefnogi gan y llywodraeth. Byddwn yn esbonio’r opsiynau i gymryd arian o’ch cron…

  • Sut i gynilo Dechrau arni, cael y gorau allan o’ch cynilion, problemau
    Buddsoddi Sut i fuddsoddi, mathau o fuddsoddi, prynu a rheoli
    Math o gynilion Help gyda chyrraedd nodau, cynilo treth-gyfeillgar, cynilo i blant
    Cynilion Pob canllaw Cynilion
    Teclynnau

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell cynilo

    Teclyn

    Cynlluniwr Cyllideb

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

  • Cyflogaeth Hanfodion, buddion, treth ac Yswiriant Gwladol
    Colli eich swydd Beth i’w wneud, dewisiadau amgen, tâl diswyddo
    Hunangyflogaeth Dechrau allan, yswiriant, treth, hunanasesiad
    Gwaith Pob canllaw Gwaith
    Teclynnau

    Teclyn

    Cynlluniwr Cyllideb

    Cyfrifiannell

    Cyfrifiannell tâl diswyddo

    POB TECLYN

    Trafferthion pensiwn? Ymunwch â’n grŵp cymuned

    Mae ein grŵp Facebook preifat ‘Your pension and planning for the future – by MoneyHelper’ i gael help ac i sgwrsio am bensiynau

Home
English
  1. Hafan
  2. Budd-daliadau
  3. Budd-daliadau os ydych yn sâl, yn anabl neu'n ofalwr
Budd-daliadau Budd-daliadau os ydych yn sâl, yn anabl neu'n ofalwr

Pa fudd-daliadau anabledd a salwch allaf i eu hawlio?

Os na allwch weithio neu’n gweithio oriau gostyngol oherwydd salwch neu anabledd - mae cymorth ariannol ar gael. Efallai y gallwch hawlio Tâl Salwch Statudol (SSP), a delir gan eich cyflogwr. Os yw hyn wedi dod i ben, neu os nad ydych yn gallu ei hawlio, efallai gallwch hawlio Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA), Taliad Annibyniaeth Personol (PIP), Credyd Cynhwysol a budd-daliadau eraill. 

Beth sydd yn y canllaw hwn

  • Anabledd a salwch allaf i eu hawlio
  • Taliad Annibyniaeth Personol (PIP) a budd-daliadau anabledd eraill
  • Lwfans Byw i’r Anabl (DLA)
  • Lwfans Gweini
  • Cymorth gyda chostau tai
  • Budd-daliadau eraill y gallwch fod â hawl iddynt
  • Os oes gennych incwm neu gynilion
  • Budd-daliadau i ofalwyr
  • Cymorth gyda symud o gwmpas – Cynlluniau Motability a Bathodyn Glas
  • Cymorth a chyngor am fudd-daliadau salwch ac anabledd
  • Penodi rhywun i ymdrin â’ch cais budd-dal salwch ac anabledd ar eich rhan
  • Help gyda chostau iechyd GIG

Anabledd a salwch allaf i eu hawlio

Tâl Salwch Statudol

Efallai y gallwch hawlio Tâl Salwch Statudol o £116.75 yr wythnos (2024/25) am hyd at 28 wythnos os:

  • rydych yn gyflogedig ond ddim yn gallu gweithio.
  • roedd eich enillion cyfartalog am y ddau fis cyn i chi roi’r gorau i weithio o leiaf £123 yr wythnos.
Darganfyddwch a ydych yn gymwys ar gyfer tâl salwch statudol a sut i wneud hynny yn GOV.UK (Opens in a new window)

Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA) dull newydd

Os yw’ch Tâl Salwch Statudol wedi dod i ben, neu os nad ydych yn gymwys ar ei gyfer, (er enghraifft, oherwydd eich bod yn hunangyflogedig) efallai y gallwch gael Lwfans Cyflogaeth a Chymorth dull newydd (ESA).

Telir hyn os na allwch weithio neu ond yn gallu gweithio ychydig o oriau yn unig oherwydd salwch neu anabledd. I fod yn gymwys mae’n rhaid eich bod wedi talu cyfraniadau Yswiriant Gwladol am y dwy i dair blynedd diwethaf.

Darganfyddwch a ydych yn gymwys, a sut i wneud cais ESA Dull Newydd yn ein canllaw Lwfans Cyflogaeth a Chymorth

Credyd Cynhwysol

Os nad ydych yn gymwys i gael Tâl Salwch Statudol neu Lwfans Cyflogaeth a Chymorth Dull Newydd efallai y gallwch wneud cais am Gredyd Cynhwysol.

Gallwch hefyd wneud cais am Gredyd Cynhwysol ochr yn ochr â Thâl Salwch Statudol neu Lwfans Cyflogaeth a Chymorth Dull Newydd. Efallai y byddwch yn cael mwy o arian os ydych yn gwneud cais am y ddau, yn enwedig os ydych yn talu rhent neu os oes gennych blant i’w cynnal.

Mae Credyd Cynhwysol yn disodli budd-daliadau fel Lwfans Cyflogaeth a Chymorth yn seiliedig ar incwm, Cymhorthdal Incwm, Budd-dal Tai a chredydau treth. Ni allwch bellach wneud cais newydd amdanynt .

Os ydych eisoes yn cael unrhyw un o'r budd-daliadau hyn ac angen gwneud cais am Gredyd Cynhwysol oherwydd salwch neu anabledd, bydd y budd-daliadau hyn yn dod i ben a bydd unrhyw gefnogaeth rydych ei angen am gostau ychwanegol, fel tai neu fagu plant yn cael ei dalu fel rhan o Gredyd Cynhwysol yn lle hynny.

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Credyd Cynhwysol i bobl sâl ac anabl

Defnyddio ein cyfrifiannell budd-daliadau

Os ydych chi’n byw ar incwm isel neu wedi cael sioc incwm, defnyddiwch ein Cyfrifiannell Budd-daliadau i ddarganfod yn gyflym beth y gallech fod â hawl iddo

Nol i’r brig

Taliad Annibyniaeth Personol (PIP) a budd-daliadau anabledd eraill

Telir Taliad Annibyniaeth Personol (PIP) os cewch anhawster wrth gwblhau tasgau dyddiol neu symud o gwmpas.

Nid yw’n destun prawf modd, sy'n golygu gallech ei gael waeth faint o incwm neu gynilion sydd gennych chi.

Er mwyn bod yn gymwys mae’n rhaid eich bod:

  • rhwng 16 oed ac oedran pensiwn y wladwriaeth
  • wedi cael yr anawsterau hyn am dri mis ac yn disgwyl iddynt barhau am o leiaf naw mis arall (oni bai bod gennych gyflwr terfynol).

Mae PIP yn disodli’r Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) i oedolion. Os ydych yn gwneud cais newydd fe ofynnir i chi wneud cais am PIP. Yn Yr Alban mae PIP wedi cael ei disodli gan y Taliad Anabledd Oedolion (ADP).

Os ydych eisoes yn hawlio PIP neu DLA yn Yr Alban, bydd Social Security Scotland yn cysylltu â chi am symud i ADP pan ddaw'r amser i symud i ADP. Ni allwch hawlio ADP a PIP neu DLA ar yr un pryd. Gallwch wirio eich cymhwysedd am ADP ar wefan mygov.scotYn agor mewn ffenestr newydd

Os oes angen i chi wneud cais newydd am ADP, gallwch ddarganfod sut i wneud cais ar-lein neu dros y ffôn ar mygov.scotYn agor mewn ffenestr newydd

Faint yw PIP ac ADP?

Gallech gael rhwng £28.70 a £184.30 yr wythnos (2024/25), yn ddibynnol ar ba mor ddifrifol mae’r cyflwr yn effeithio arnoch chi. 

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Taliad Annibyniaeth Personol – cyflwyniad
Nol i’r brig

Lwfans Byw i’r Anabl (DLA)

Dim ond ar gyfer plant o dan 16 oed y gallwch wneud cais newydd am Lwfans Byw i’r Anabl (DLA).

Nid yw’n destun prawf modd sy’n golygu gallech ei gael waeth faint o incwm neu gynilion sydd gennych. 

Faint yw DLA?

Gallai’ch plentyn gael rhwng £28.70 a £184.30 yr wythnos (2024/25), yn ddibynnol ar ba mor ddifrifol mae’r cyflwr yn effeithio arnynt.

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Budd-daliadau a hawliau anabledd i blant
Darganfyddwch fwy:
am y DLA i blant yn GOV.UK (Opens in a new window)
 
am geisiadau presennol am DLA i oedolion yn GOV.UK (Opens in a new window)
 
am hawlio DLA yng Ngogledd Iwerddon yn nidirect (Opens in a new window)
Nol i’r brig

Lwfans Gweini

Gallech fod yn gymwys am Lwfans Gweini os:

  • rydych angen cymorth gyda gofal personol
  • rydych angen goruchwyliaeth i’ch cadw’n ddiogel
  • rydych yn oedran Pensiwn y Wladwriaeth neu’n hŷn ac nad ydych wedi hawlio DLA/PIP yn flaenorol.
Darganfyddwch fwy am Lwfans Gweini yn ein canllaw Budd-daliadau i helpu gyda’ch anabledd neu anghenion gofal
Nol i’r brig

Cymorth gyda chostau tai

Os ydych yn rhentu

Mae’r rhan fwyaf o bobl yn methu gwneud cais newydd am Fudd-dal Tai mwyach a bydd rhaid iddynt hawlio elfen costau tai Credyd Cynhwysol yn lle hynny. 

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Credyd Cynhwysol a thalu rhent

Os ydych wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth neu os ydych yn cael y premiwm anabledd difrifol, efallai y byddwch yn dal i allu gwneud cais newydd am Fudd-dal Tai. 

Darganfyddwch fwy am Fudd-dal Tai yn GOV.UK (Opens in a new window)

Os ydych yn berchennog cartref

Efallai y gallech gael help tuag at daliadau llog ar eich morgais. Gelwir hyn yn Gymorth ar gyfer Llog Morgais (SMI).

Telir SMI yn uniongyrchol i’r darparwr benthyciadau 13 wythnos wedi i chi wneud cais am y tro cyntaf am y budd-dal hwn. Os ydych yn hawlio Credyd Pensiwn gallwch fod yn gymwys am SMI yn syth. 

Mae’n cael ei dalu fel benthyciad. Bydd yn rhaid i chi ei dalu’n ôl un ai pan werthwch eich tŷ, neu’n wirfoddol pan fyddwch yn gallu - er enghraifft, pan ddychwelwch i’r gwaith. 

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Cymorth ar gyfer Llog Morgais (SMI)

Help gyda Treth Cyngor neu Ardrethi

Os ydych ar incwm isel neu mae rhywun sy’n byw gyda chi’n anabl, efallai y gallech gael cymorth gyda thaliadau Treth Cyngor neu Ardrethi.

Os oes angen eiddo mwy o faint neu un sydd wedi'i addasu arnoch oherwydd anabledd sydd gennych chi neu rywun rydych yn byw gyda nhw, efallai y bydd gennych hawl i dalu llai o Dreth Cyngor neu Ardrethi. Yng Nghymru,  Lloegr, a’r Alban, efallai y gallwch dalu Treth Cyngor am fand is na'r eiddo rydych yn byw ynddo. Er enghraifft, os ydych yn byw mewn eiddo Band B oherwydd bod angen y lle arnoch i fynd o gwmpas yn eich cadair olwyn, efallai bydd dim ond angen i chi dalu Treth Cyngor Band A.

Yng Ngogledd Iwerddon gallwch gael gostyngiad o 25% ar eich Ardrethi os yw'ch cartref wedi'i addasu i gwrdd ag anghenion person sy’n anabl.

Gall pobl â namau meddyliol difrifol gael eu heithrio rhag talu Treth Cyngor. Os ydych yn byw ar eich pen eich hun gyda rhywun sydd wedi'i eithrio rhag talu Treth Cyngor yna byddwch yn gallu hawlio gostyngiad person sengl ar eich Treth Cyngor yng Nghymru, yr Alban a Lloegr.

Mae gan bob cyngor lleol ei gynllun Gostyngiadau’r Dreth Gyngor ei hun, felly mae’r help a gewch yn dibynnu ar ble rydych yn byw.

Cymru a Lloegr

Cysylltwch â’ch cyngor lleol i ddod o hyd i fwy am ei gynllun Gostyngiadau’r Dreth Gyngor.

Darganfyddwch eich cyngor lleol yn GOV.UK (Opens in a new window)
Yr Alban

Cysylltwch â’ch awdurdod lleol i ddod o hyd i fwy am ei gynllun Gostyngiadau’r Dreth Gyngor.

Darganfyddwch eich cyngor lleol yn mygov.scot (Opens in a new window)
Gogledd Iwerddon

Bydd angen i chi wneud cais am Rhyddhad Ardrethi yn lle.

Darganfyddwch fwy o help am dalu ardrethi ar wefan nidirect (Opens in a new window)
Nol i’r brig

Budd-daliadau eraill y gallwch fod â hawl iddynt

Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol

Os achoswyd eich anabledd neu’ch salwch yn y gwaith, efallai y gallwch wneud cais am Fudd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol

Mae’n rhaid eich bod wedi bod yn gweithio i gyflogwr neu’n cymryd rhan mewn hyfforddiant cymeradwy. Ni fyddwch yn gallu gwneud cais amdano os oeddech yn hunangyflogedig.

Mae’r swm y gallwch ei gael yn dibynnu ar ba mor ddifrifol y mae eich cyflwr yn effeithio arnoch.

Nid yw’n destun prawf modd felly fe allech ei gael waeth faint o incwm neu gynilion sydd gennych. 

Darganfyddwch fwy am Fudd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol yn GOV.UK (Opens in a new window)

Pensiwn y Wladwriaeth a Chredyd Pensiwn

Os ydych wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth byddwch yn gallu gwneud cais am Bensiwn y Wladwriaeth.

Os ydych ar incwm isel efallai y byddwch yn gallu ychwanegu ato gyda Chredyd Pensiwn.

Fodd bynnag, os ydych mewn cwpl a dim ond un ohonoch sydd dros oedran Pensiwn y Wladwriaeth, bydd yn rhaid i chi wneud cais am Gredyd Cynhwysol yn lle Credyd Pensiwn nes i'r ddau ohonoch gyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth.

Darganfyddwch fwy yn ein canllawiau:
Esbonio Pensiwn y Wladwriaeth newydd
 
Credyd Pensiwn
Nol i’r brig

Os oes gennych incwm neu gynilion

Nid yw budd-daliadau sy’n eich helpu gyda’r gofal ychwanegol o fod yn sâl neu’n anabl yn destun prawf modd.  Mae’r rhain yn cynnwys Taliad Annibyniaeth Personol (PIP) a Lwfans Gweini. Mae hyn yn golygu na chânt eu heffeithio gan eich incwm a chynilion.

Mae budd-daliadau eraill fel Credyd Cynhwysol a Chredyd Pensiwn yn cael eu heffeithio gan eich incwm a chynilion – a rhai eich partner neu briod hefyd. 

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Sut mae cynilion a chyfandaliadau’n effeithio ar fudd-daliadau

Hyd yn oed os oes gennych incwm a/neu gynilion, mae’n werth gwirio’r budd-daliadau i weld beth allech fod â hawl iddo.

Darganfyddwch fwy am wneud cais am fudd-daliadau salwch ac anabledd yn Turn2Us (Opens in a new window)
Darganfyddwch fwy am sut mae incwm a chynilion yn effeithio ar fudd-daliadau ar wefan entitledto (Opens in a new window)
Nol i’r brig

Budd-daliadau i ofalwyr

Os bydd ffrind neu aelod o’r teulu yn gofalu amdanoch mae cymorth ar gael iddo ef neu hi. 

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Budd-daliadau a chredydau treth y gallwch eu hawlio fel gofalwr
Nol i’r brig

Cymorth gyda symud o gwmpas – Cynlluniau Motability a Bathodyn Glas

Cynllun Motability

Ar gyfer pwy mae e?

Pobl sy’n cael elfen symudedd gyfradd uwch o Lwfans Byw i’r Anabl neu Daliad Annibyniaeth Personol. Gall y cynllun ddarparu car, cadair olwyn fodur neu sgwter. 

Mwy o wybodaeth

Darganfyddwch fwy am y cynllun motability ar wefan Motability (Opens in a new window)

Sut i wneud cais

Ffoniwch Motability ar 0300 456 4566Yn agor mewn ffenestr newydd.

Y Cynllun Bathodyn Glas

Ar gyfer pwy mae e?

Mae’r cynllun Bathodyn Glas yn helpu’r rhai sydd ag anawsterau symudedd difrifol, sydd yn ei chael hi’n anodd defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus i barcio’n agos i’w cyrchfan. Mae taliadau a rheolau hawl ar gyfer y cynllun Bathodyn Glas yn amrywio ledled y DU.

Sut i wneud cais

Gwnewch gais ar-lein am y bathodyn glas ar GOV.UK (Opens in a new window) neu cysylltwch â’ch cyngor lleol.

Darganfyddwch fwy am y cynllun Bathodyn Glas gan eich cyngor lleol ar GOV.UK (Opens in a new window)
Nol i’r brig

Cymorth a chyngor am fudd-daliadau salwch ac anabledd

Mae llawer iawn o help am ddim ar gael os nad ydych yn siŵr pa fudd-daliadau rydych yn gymwys i’w cael neu os ydych angen help i wneud cais.

Os ydych yn hawlio budd-daliadau rhaid i chi egluro eich cyflwr. Fel arall, efallai na fyddwch yn cael yr holl help y mae gennych hawl iddo. 

Nol i’r brig

Penodi rhywun i ymdrin â’ch cais budd-dal salwch ac anabledd ar eich rhan

Os na allwch reoli eich budd-daliadau eich hun, gall unigolyn neu sefydliad wneud hyn ar eich rhan.

Yr enw a roddir ar hyn yw penodai. Maent yn dod yn gyfrifol am ddelio â’ch budd-daliadau o’r Adran Gwaith a Phensiynau (DWP).

Os oes gennych anabledd mae sefydliadau nid-er-elw y gallwch ofyn iddynt eich helpu gyda’ch budd-daliadau fel eich eiriolwr a phenodai.

Os ydych chi'n byw yn: Gallwch roi cynnig ar:

Lloegr, Yr Alban neu Gymru

Dosh Financial AdvocacyOpens in a new window

Gogledd Iwerddon

Disability ActionOpens in a new window

Darganfyddwch sut i ddod yn benodai rhywun sy’n hawlio budd-daliadau yn GOV.UK (Opens in a new window)
Nol i’r brig

Help gyda chostau iechyd GIG

Mae presgripsiynau am ddim yng Nghymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon, waeth beth yw’ch oed ac amgylchiadau.

Os ydych yn byw yn Lloegr ac yn cael rhai budd-daliadau penodol neu rydych ar incwm isel, efallai y gallwch gael cymorth gyda chostau iechyd.

Mae’r rhain yn cynnwys:

  • costau deintyddol
  • cost gofal llygaid
  • presgripsiynau’r GIG
  • cael cymorth gyda chostau teithio i apwyntiadau ysbyty.
Darganfyddwch fwy am gael cymorth gyda chostau iechyd ar wefan NHS Choices (Opens in a new window)

Os ydych yn poeni am dalu am ffioedd meddygol fel presgripsiynau, deintydd, optegydd – mae help wrth law, os ydych yn gwybod ble i chwilio.

Gwiriwch os gallwch gael help am ddim gan ddefnyddio’r cyfrifiannell GIGYn agor mewn ffenestr newydd

Os ydych ar incwm isel, dylech hefyd wirio os ydych yn gymwys am help gyda’ch costauYn agor mewn ffenestr newydd

Hyd yn oed os nad ydych ar incwm isel gallwch leihau eich costau gyda chynlluniau fel y prescription “season ticket”Yn agor mewn ffenestr newydd

Darganfyddwch am gael help gyda chostau deintyddolYn agor mewn ffenestr newydd a ffioedd optegyddYn agor mewn ffenestr newydd

Gallwch hefyd siarad â’ch fferyllydd am help – efallai y gallent eich cyfeirio at help tymor byr neu efallai byddent yn ymwybodol o help sydd ar gael yn lleol. 

Nol i’r brig
Diolch am eich adborth.
Rydym bob amser yn ceisio gwella ein gwefan a gwasanaethau, ac mae eich adborth yn ein helpu i ddeall sut rydym yn gwneud.
Rhannu erthygl
E-bost Facebook Twitter
Rhannu hwn gyda
WhatsApp LinkedIn
Copio’r ddolen yma
Anfon e-bost
Copio’r ddolen yma
Budd-daliadau os ydych yn sâl, yn anabl neu'n ofalwr

Budd-daliadau os ydych yn sâl, yn anabl neu’n ofalwr

  • Pa fudd-daliadau anabledd a salwch allaf i eu hawlio?
  • Credyd Cynhwysol i bobl sâl ac anabl
  • Budd-daliadau i'ch helpu gyda'ch anabledd neu anghenion gofal
  • Grantiau elusennol ar gyfer pobl sâl neu anabl
  • Lwfans Cyflogaeth a Chymorth
  • Budd-daliadau a hawliau anabledd i blant
  • Budd-daliadau y gallwch eu hawlio fel gofalwr
  • Cefnogaeth ariannol i ofalwyr ifanc
  • Taliad Annibyniaeth Personol - cyflwyniad
  • Symud o DLA i PIP – beth i’w wneud os bydd eich dyfarniad yn cael ei leihau neu stopio
  • Symud o DLA i PIP ac ymdopi â newidiadau mewn incwm
Chwilio amdanom? Rydym nawr yn HelpwrArian

HelpwrArian yw’r ffordd newydd a chlir i gael help di-duedd am ddim ar gyfer eich holl ddewisiadau arian a phensiwn. Beth bynnag yw eich amgylchiadau neu gynlluniau, symudwch ymlaen gyda HelpwrArian.

Parhau i’r wefan
Chwilio amdanom? Rydym nawr yn HelpwrArian

HelpwrArian yw’r ffordd newydd a chlir i gael help di-duedd am ddim ar gyfer eich holl ddewisiadau arian a phensiwn. Beth bynnag yw eich amgylchiadau neu gynlluniau, symudwch ymlaen gyda HelpwrArian.

Parhau i’r wefan
Chwilio amdanom? Rydym nawr yn HelpwrArian

HelpwrArian yw’r ffordd newydd a chlir i gael help di-duedd am ddim ar gyfer eich holl ddewisiadau arian a phensiwn. Beth bynnag yw eich amgylchiadau neu gynlluniau, symudwch ymlaen gyda HelpwrArian.

Parhau i’r wefan

Budd-daliadau os ydych yn sâl, yn anabl neu’n ofalwr

  • Pa fudd-daliadau anabledd a salwch allaf i eu hawlio?
  • Credyd Cynhwysol i bobl sâl ac anabl
  • Budd-daliadau i'ch helpu gyda'ch anabledd neu anghenion gofal
  • Grantiau elusennol ar gyfer pobl sâl neu anabl
  • Lwfans Cyflogaeth a Chymorth
  • Budd-daliadau a hawliau anabledd i blant
  • Budd-daliadau y gallwch eu hawlio fel gofalwr
  • Cefnogaeth ariannol i ofalwyr ifanc
  • Taliad Annibyniaeth Personol - cyflwyniad
  • Symud o DLA i PIP – beth i’w wneud os bydd eich dyfarniad yn cael ei leihau neu stopio
  • Symud o DLA i PIP ac ymdopi â newidiadau mewn incwm
Logo Llywodraeth E.M

Darperir HelpwrArian gan:

Logo Gwasanaeth Arian a Phensiynau
Level AA conformance, W3C WAI Web Content Accessibility Guidelines 2.1 Clear English Standard for Websites logo
  • Amdanom ni
  • Cael help a chyngor
  • Cysylltu â ni
  • Partneriaethau
  • Offer a chyfrifianellau
  • Rhoi adborth
  • Cynllun Iaith Gymraeg
  • Blog

Dilynwch ni:

© 2023 Money and Pensions Service, 120 Holborn, London EC1N 2TD. Cedwir pob hawl.

  • Telerau ac amodau
  • Hysbysiad preifatrwydd
  • Datganiad hygyrchedd
  • Map safle
  • Sut rydym yn defnyddio cwcis
  • Dewisiadau cwcis Dewisiadau cwcis
Siaradwch â ni yn fyw am...
Cau
Siaradwch â ni yn fyw am...
Cau
Siaradwch â ni yn fyw am arweiniad pensiwn drwy ddefnyddio…
Blaenorol Cau
Siaradwch â ni yn fyw am arweiniad ariannol drwy ddefnyddio…
Blaenorol Cau
Siaradwch â ni yn fyw am arweiniad pensiwn drwy ddefnyddio’r ffôn
  • O dramor: +44 20 7932 5780
  • I’r hunangyflogedig: 0345 602 7021*
Oriau
  • Llun – Gwener:9.00am – 5.00pm
  • Sadwrn – Sul:Wedi cau

* Mae galwadau am ddim. Rydym wedi ymrwymo i ddarparu gwasanaeth o safon i chi, felly gellir recordio neu fonitro galwadau at ddibenion hyfforddiant ac i’n helpu i ddatblygu ein gwasanaethau.

Blaenorol Cau
Siaradwch â ni yn fyw am arweiniad ariannol drwy ddefnyddio’r ffôn
  • Cymraeg: 0800 138 0555*
  • Typetalk: 18001 0800 915 4622
  • O dramor: +44 20 3553 2279
Oriau
  • Llun – Gwener:8.00am – 6.00pm
  • Sadwrn, Sul a gwyliau bancWedi cau

* Mae galwadau am ddim. Rydym wedi ymrwymo i ddarparu gwasanaeth o safon i chi, felly gellir recordio neu fonitro galwadau at ddibenion hyfforddiant ac i’n helpu i ddatblygu ein gwasanaethau.

Blaenorol Cau

Blaenorol Cau

Blaenorol Cau

Blaenorol Cau
Siaradwch â ni yn fyw am arweiniad pensiwn drwy ddefnyddio gwesgwrs
Oriau
  • Llun–Gwener8am-6pm
  • Sadwrn8am - 3pm
  • Sun and bank holidaysWedi cau
Blaenorol Cau
Siaradwch â ni yn fyw am arweiniad ariannol drwy ddefnyddio gwesgwrs
Oriau
  • Llun, Mercher, Gwener8.20am - 6.20pm
  • Tues, Thurs9am - 6.20pm
  • Sat, Sun and bank holidaysWedi cau
Blaenorol Cau
Siaradwch â ni yn fyw am arweiniad pensiwn drwy ddefnyddio ein ffurflen we

Ein nod yw ymateb o fewn 5 diwrnod gwaith.

Blaenorol Cau
Siaradwch â ni yn fyw am arweiniad ariannol drwy ddefnyddio ein ffurflen we

Ein nod yw ymateb o fewn 5 diwrnod gwaith.

Blaenorol Cau
Siaradwch â ni yn fyw am arweiniad ariannol drwy ddefnyddio WhatsApp

Lawrlwythwch: WhatsApp

Am help i ddatrys eich dyledion, cwestiynau credyd neu ganllaw pensiynau. Am bopeth arall, cysylltwch â ni trwy Wesgwrs neu dros y Ffôn.

Blaenorol Cau