Cymorth ar gyfer Llog ar Forgais (SMI)

I gael Cymorth ar gyfer Llog ar Forgais, mae rhaid i chi fod yn ddi-waith neu wedi cyrraedd oed Pensiwn y Wladwriaeth, ac yn cael:

• Cymhorthdal Incwm
• Lwfans Ceisio Gwaith yn Seiliedig ar Incwm
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth yn seiliedig ag Incwm
• Credyd Cynhwysol, neu
• Gredyd Pensiwn.

Mae cyfnod aros o 39 wythnos o’r adeg rydych yn gwneud cais am SMI nes eich taliad cyntaf.

Mae hyn oni bai eich bod yn cael Credyd Pensiwn, ac os felly gallwch gael cymorth ar unwaith.

Os ydych ar Gredyd Cynhywsol, mae’r cyfnod aros yn naw cyfnod asesu (sy’n cyfateb i naw mis yn olynnol).

Os ydych yn cael budd-dal etifeddol cymwys gallwch weithio hyd at 16 awr yr wythnos cyn colli eich hawl i SMI.

Fodd bynnag, os ydych ar Gredyd Cynhwysol ac ag unrhyw ‘incwm a enillwyd’ ni fyddwch yn gymwys am SMI a bydd rhaid i chi ailddechrau eich cyfnod aros.

Hyd yn oed os ydych wedi gwrthod benthyciad SMI, gellir ôl-ddyddio’ch cais i'r dyddiad daethoch yn gymwys gyntaf.

Os yw’r dyddiad hwn cyn 6 Ebrill 2018, pan newidiodd SMI o fod yn fudd-dal i fod yn fenthyciad, bydd eich cais yn cael ei ôl-ddyddio i 6 Ebrill 2018.

Os nad ydych yn berchenog cartref ond rydych yn rhentu eich cartref, ni allwch gael SMI. Fodd bynnag, gallech fod a hawl i Fudd-dal Tai neu’r elfen Costau Tai o Gredyd Cynhwysol.

Bydd y llywodraeth yn talu’r llog ar hyd at £200,000 o’ch morgais. Neu hyd at £100,000 os ydych yn cael Credyd Pensiwn.

Bydd y llywodraeth yn defnyddio cyfradd llog safonol i gyfrifo’r swm y byddant yn ei dalu.

Gallai hyn olygu ei fod yn wahanol i’r gyfradd llog fod yn wahanol i gyfradd llog eich morgais. Mae cyfradd llog y llywodraeth yn un amrywiol, felly gall gynyddu neu ostwng dros amser.

Telir yr arian yn uniongyrchol i ddarparwr eich morgais fel arfer.

Nid oes help ar gael i ad-dalu’r cyfalaf (y swm a fenthyciwyd gennych yn wreiddiol) ar eich morgais.

Y gyfradd llog a ddefnyddir i gyfrifo y swm SMI a gewch yw 2.09% ar hyn o bryd.

Os oes gennych oedolion yn byw gyda chi sydd ddim yn talu rhent, gallai leihau maint y gall eich benthyciad SMI fod. Nid yw hyn yn cynnwys eich partner ond gall gynnwys plant sydd wedi tyfu i fyny.

I gyfrifo faint o SMI y gallech fod â hawl iddo os ydych yn byw gydag unrhyw oedolion eraill, defnyddiwch ein Cyfrifiannell Budd-daliadau am ddim

• Nid oes angen talu ffi i sefydlu’r benthyciad.
• Nid oes rhaid i chi gael gwiriad credyd i gael y benthyciad ac ni fydd ei gymryd fel arfer yn effeithio ar eich cyfraddau credyd.
• Yn wahanol i fenthyciad arferol, nid oes rhaid i chi wneud taliadau rheolaidd - oni bai eich bod yn dymuno gwneud hynny.
• Ychwanegir llog at y cyfanswm sy’n ddyledus gennych, hyd nes y telir y benthyciad yn ôl neu caiff ei glirio.
• Ni chewch fenthyciad fel mater o drefn - mae rhaid i chi ddewis cymryd un.
• Mae’r taliad SMI fel arfer yn cael ei wneud yn uniongyrchol i’ch benthyciwr morgais.
• Mae’r benthyciad wedi’i warantu yn erbyn eich cartref. Pan werthwch eich cartref neu drosglwyddo perchnogaeth y cartref i rywun arall, mae rhaid i chi ad-dalu’r benthyciad allan o unrhyw ecwiti sy’n weddill unwaith yr ad-delir eich morgais.

Gallwch hefyd gael SMI i helpu i dalu llog ar fenthyciad rydych wedi’i gymryd i gwmpasu:

• Atgyweiriadau neu welliannau hanfodol i’ch cartref. Er enghraifft, insiwleiddio, atgyweirio diffygion peryglus neu addasu’ch cartref os oes rhywun yn eich cartref yn sâl neu’n anabl.
• Prynu cyfran eich cyn bartner yn eich cartref os ydych wedi gwahanu.

Nid oes cyfyngiad ar am ba hyd gallwch hawlio SMI.

Mae’n bosib trosglwyddo benthyciad SMI i eiddo gwahanol heb orfod ad-dalu pan mae’r perchennog meddiannydd yn gwerthu’u cartref ac yn prynu eiddo arall.

Er mwyn trosglwyddo’r SMI i’r eiddo newydd, mae’n rhaid cwrdd â’r meini prawf canlynol:

• rhaid i’r perchennog meddiannydd hysbysu DWP eu bod yn gwerthu a gwneud cais i drosglwyddo’r SMI
• rhaid i’r trawsgludwr neu’r cyfreithiwr rhoi ymgymeriad ysgrifenedig

Os ydych yn cael benthyciad SMI a bod eisiau symud tŷ arnoch, neu fod perchnogaeth eich eiddo’n cael ei drosglwyddo, bydd angen i chi ad-dalu’r benthyciad SMI â llog.

Fodd bynnag os nad ydych am wneud hwn fedrwch drosglwyddo eich benthyciad SMI i eiddo arall.

Bydd y llywodraeth yn helpu hawlwyr Cymorth ar gyfer Llog ar Forgais i symud trwy eu galluogi i ychwanegu’r costau cyfreithiol sydd ynghlwm â throsglwyddo’u cais i eiddo newydd at werth eu benthyciad. Mae Gweithrediaeth Gogledd Iwerddon wedi’i hariannu i atgynhyrchu’r newid yma yng Ngogledd Iwerddon.

Gan fod yr help yr ydych wedi’i dderbyn nawr yn fenthyciad, bydd rhaid i chi dalu llog arno. Po hiraf y cewch help, y mwyaf o log a godir arnoch. Mae hyn yn cael ei gyfrifo’n ddyddiol a gall newid. Fodd bynnag, ni all newid fwy na dwywaith mewn unrhyw flwyddyn.

Ychwanegir llog at y benthyciad SMI bob mis ar gyfradd a bennir gan y llywodraeth – a all godi neu ostwng.

Y llog a godir yw ‘cyfansawdd’. Mae hyn yn golygu y bydd llog pob mis yn cael ei gynnwys yng nghyfanswm y ‘balans’ i gyfrifo llog y mis nesaf.

Gallwch ddewis ad-dalu’r benthyciad ar unrhyw adeg. Er enghraifft, os byddwch yn dod o hyd i waith â thâl ac yn gallu fforddio ad-dalu. Fel rheol, yr isafswm y gallwch ei ad-dalu bob tro yw £100.

Fel arfer bydd angen ad-dalu’r benthyciad pan fyddwch farw, yn gwerthu eich cartref neu’n trosglwyddo perchnogaeth.

Bydd rhaid i chi hefyd ad-dalu’r benthyciad os ydych yn symud tŷ ac yn methu trosglwyddo’r benthyciad i’r eiddo newydd.

Os byddwch farw a’ch tŷ yn trosglwyddo i’ch priod neu bartner sifil, gellir ad-dalu’r benthyciad yn hytrach pan fydd ef neu hi’n marw.

Bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) yn cymryd yn ôl swm y benthyciad sydd arnoch o’r arian mae eich etifeddion yn ei gael o werthiant eich cartref.

Pan werthir eich cartref, os nad oes digon o arian yn weddill ar ôl ad-dalu’ch morgais i dalu’r benthyciad SMI yn ôl, bydd y swm sy’n weddill yn cael ei glirio.  A bydd y DWP yn ystyried y benthyciad fel un a dalwyd yn ôl yn llwyr.

Os ydych yn cael problemau â gwneud eich ad-daliadau morgais, dylech gysylltu â’ch benthyciwr i ddarganfod pa gymorth y gallant ei gynnig. Gallai hyn gynnwys ‘gwyliau’ talu byr neu ohirio i’ch helpu chi i ddod dros argyfwng dros dro neu estyniad o dymor eich morgais.

Gallech hefyd edrych i mewn i opsiynau sydd gennych i newid morgeisi i gael cyfradd llog well.

Bydd faint o gynilion sydd gennych yn effeithio’r budd-daliadau a gewch i fod yn gymwys am SMI. Felly, mae rhaid bod gennych lai nag £16,000 mewn cynilion neu fuddsoddiadau – neu £10,000 os ydych yn cael Credyd Pensiwn.

Oes gennych rhwng £6,000 ac £16,000 mewn cynilion neu fuddsoddiadau?  Neu rhwng £6,000 a £10,000 os ydych yn cael Credyd Pensiwn)?  Yna gallai faint o fudd-dal a gewch nawr gael ei leihau.

Os defnyddiwch unrhyw gynilion i glirio’ch benthyciad SMI, gallai’r swm a gewch mewn budd-daliadau gynyddu – os bydd eich cynilion yn lleihau dan £6,000.

Os oes gennych deulu neu ffrindiau sydd â’u hincwm eu hunain, efallai y gallwch ofyn iddynt i fenthyca’r arian i chi er mwyn ad-dalu’r benthyciad SMI.

Gallai hynny fod yn ddewis doeth os na fydd yr unigolyn sy’n benthyca’r arian i chi yn codi unrhyw log arnoch.

Ond dylech ystyried yn ofalus cyn i chi fenthyca arian gan deulu neu ffrindiau.  A byddwch yn siwr y gallwch ad-dalu’r hyn a wnaethoch ei fenthyg o fewn cyfnod o amser a gytunwyd arno. Os na allwch wneud hynny, gallai effeithio ar y berthynas sydd gennych â’r unigolyn hwnnw neu honno.

Gallech ofyn i undeb credyd, banc neu gymdeithas adeiladu am fenthyciad.  Gallech wedyn ei ddefnyddio i ad-dalu’ch benthyciad SMI.

Ni fydd benthyciad gan undeb credyd, banc neu gymdeithas adeiladu wedi ei warantu yn erbyn eich cartref. Felly nid ydych mewn perygl o golli’ch cartref os na allwch dalu’r ad-daliadau’n brydlon.

Cofiwch hefyd y byddai rhaid i chi gael gwiriad credyd. A bod benthyciad gan undeb credyd, banc neu gymdeithas adeiladu yn debygol o fod â chyfradd uwch o log na’r benthyciad SMI.

Gallech werthu’ch cartref a symud i dŷ rhatach.  Byddai hyn yn golygu y gallech gael morgais llai – neu efallai ni fydd angen morgais arnoch o gwbl.

Cofiwch ystyried y costau eraill o symud tŷ, fel Treth Stamp a chostau symud.

Cyn i chi benderfynu ai benthyciad SMI yw’r dewis gorau i chi a’ch teulu, byddai’n syniad da cael cyngor proffesiynol.

Gallwch gael cyngor ar dai gan y sefydliadau hyn hefyd:

• Cyngor ar Bopeth
• Shelter
• Os ydych yn byw yng Ngogledd Iwerddon, Housing Advice NI

Darganfyddwch fwy am wneud cais newydd am SMI ar wefan GOV.UK