ISAs Gydol Oes

Os byddwch yn rhoi £1,000 yn eich ISA Gydol Oes, bydd y Llywodraeth yn ychwanegu £250 ato. Byddai hyn yn rhoi £1,250 i chi ar ddiwedd y flwyddyn dreth.

Os byddwch yn rhoi £200 yn eich ISA Gydol Oes, bydd y Llywodraeth yn ychwanegu £50 ato. Byddai hyn yn rhoi £250 i chi ar ddiwedd y flwyddyn dreth.

Bellach mae HMRC yn cyfrifo taliadau bonws ar sail fisol. Cyfrifir pob bonws yn seiliedig ar daliadau a wnewch i mewn i’ch cyfrif o’r 6ed o’r mis tan y 5ed o’r mis canlynol.

Fodd bynnag, mae’n syniad da i wirio â’ch darparwr gan y gallai rhai drin taliadau bonws yn wahanol. Bydd rhai yn ail-fuddsoddi’r taliadau bonws yn awtomatig gan fanteisio ar unrhyw dwf a chynnydd mewn gwerth posibl. Efallai y bydd rhai yn rhoi eich arian mewn cyfrifon arian parod nad ydynt yn ennill llog. Mae hyn yn golygu y gallech golli allan ar log neu dwf posibl yn y dyfodol ar eich cronfa a fuddsoddwyd.

Gallwch agor ISA Gydol Oes ag unrhyw fanc, cymdeithas adeiladu neu reolwr buddsoddi sy’n cynnig y cynnyrch.

I agor ISA Gydol Oes, mae rhaid i chi fod:

• rhwng 18 a 40 mlwydd oed
• yn byw yn y DU neu yn was i’r Goron (er enghraifft, yn aelod o’r lluoedd arfog yn gwasanaethu dramor).

Gallwch barhau i dalu i mewn i ISA Gydol Oes hyd nes i chi gyrraedd 50 mlwydd oed.

Os ydych yn dymuno defnyddio ISA Gydol Oes i brynu cartref, mae rhai cyfyngiadau y bydd angen i chi eu hystyried.

• Prynwyr tro cyntaf yn unig all ddefnyddio ISA Gydol Oes i brynu cartref. Mae hynny'n golygu na allwch fod yn berchen, neu fod wedi bod yn berchen ar gartref yn y DU neu unrhyw le arall yn y byd
• Bydd angen i chi fod yn prynu cartref am ddim mwy na £450,000
• Mae rhaid eich bod yn prynu cartref y bwriadwch fyw ynddo. Nid yw’r cynllun ar gyfer prynu cartref y dymunwch ei rentu allan, neu fel cartref gwyliau
• Mae rhaid i chi ddefnyddio morgais ad-daliad traddodiadol.

Os dymunwch brynu cartref â’ch partner a'ch bod chi'ch dau yn bodloni’r meini prawf o ran cymhwyso, gallwch gyfuno’ch ISA Gydol Oes er mwyn prynu eiddo â’ch gilydd.

Os mai dim ond un ohonoch sy’n gymwys – er enghraift os yw un partner yn berchen ar gartref eisoes – yna dim ond yr unigolyn cymwys all ddefnyddio ISA Gydol Oes.

Os oes gennych ISA Cymorth i Brynu, cofiwch mai dim ond i brynu cartrefi sy’n werth llai na £250,000 y tu allan i Lundain y gallwch ei ddefnyddio (y pris uchaf yw £450,000 yn Llundain).

(Gellir defnyddio ISAs Gydol Oes i brynu cartrefi sy’n werth hyd at £450,000 yn Llundain a thu allan i’r ddinas honno.)

Mae ISAs Cymorth i Brynu ar gau i gwsmeriaid newydd. Os oes gennych ISA Cymorth i Brynu yn barod, gallwch barhau i gynilo i’ch cyfrif hyd at Dachwedd 2029. Mae’n rhaid i chi hawlio’ch bonws cyn Tachwedd 2030. 

Gallwch ddefnyddio arian sydd yn eich ISA Gydol Oes, gan gynnwys bonws y llywodraeth a heb orfod talu unrhyw dreth os:

• ydych yn cyrraedd 60 mlwydd oed
• cewch ddiagnosis bod gennych salwch terfynol
• ydych yn prynu’ch cartref cyntaf a bu’ch cyfrif ar agor ers 12 mis.

Os caewch eich cyfrif yn ystod y cyfnod ystyried, ni chewch y bonws 25%.

Byddwch yn gorfod talu tâl am dynnu arian allan os cymerwch yr arian am unrhyw reswm ac eithrio’r tri a nodir uchod.

Y gost yw 25% o’r swm a dynnir allan.

Bydd hyn yn cael ei gyfrifo ar ôl i’ch bonws gael ei dalu – ond cofiwch, ni fyddwch yn cael y bonws oni bai eich bod yn tynnu arian allan 12 mis ar ôl eich taliad cyntaf i’r cyfrif.

Felly, os byddwch yn cael bonws, a bod gennych £1,000, byddai gennych gyfanswm o £1,250 i’w dynnu allan. Mae’r tâl cosb 25% yn £312.50, felly dim ond £937.50 fyddech yn ei gael yn eich poced. Mae hyn yn golygu y byddech yn colli rhywfaint o’ch cynilion ac yn cael llai yn ôl nag y byddech wedi ei fuddsoddi.

Dyna pam mai prif ddiben ISA Gydol Oes yw i’ch helpu i brynu’ch cartref cyntaf neu i gynilo ar gyfer ymddeoliad.

Os byddwch farw, bydd unrhyw arian ISA Gydol Oes, gan gynnwys llog a bonysau, yn cael eu trosglwyddo i’ch buddiolwyr heb gosb. Ond collir y gorchudd treth ISA a bydd yn ffurfio rhan o’r ystad er dibenion treth etifeddiant.

Caiff arian a gedwir mewn ISA Gydol Oes ei drin fel arian a gedwir mewn mathau eraill o ISAs.

Cymerir y bonws 25% i ystyriaeth fel arfer wrth gyfrifo unrhyw werth ildio.

O ganlyniad gallai hynny effeithio ar eich cymhwysedd i gael rhai budd-daliadau neilltuol. Er enghraifft, gallai unrhyw fudd-daliadau sydd â phrawf modd gael eu heffeithio wrth i arian mewn ISA Gydol Oes gael ei drin fel cynilion.

Yn ogystal, byddai arian mewn ISA Gydol Oes yn cael ei ystyried fel ased ar gyfer dibenion adennill dyledion.