Sut mae ymrestru awtomatig pensiwn yn gweithio

Rhaid i bob cyflogwr gynnig cynllun pensiwn yn y gweithle, hyd yn oed os yw'n fusnes bach. Mae pensiwn yn eich helpu i arbed arian o'ch cyflog nawr, felly bydd gennych incwm pan fyddwch yn ymddeol. 

Mae gan bensiwn lawer o fuddion:

• Fel arfer, bydd eich cyflogwr yn ychwanegu arian ychwanegol at eich pensiwn bob mis (a elwir yn gyfraniadau cyflogwr)

• Fel arfer, ni fyddwch yn talu treth ar y cyflogau sy'n mynd i mewn i bensiwn (ond efallai y bydd yn rhaid i chi hawlio rhyddhad treth eich hun) 
• mae eich arian yn cael ei fuddsoddi, felly dylai dyfu dros amser

• Gallwch ddefnyddio eich cronfa(cronfeydd) o arian i roi incwm a/neu gyfandaliadau di-dreth i chi pan fyddwch yn ymddeol.

Mae'r cynllun fel arfer yn cael ei redeg gan gwmni ar wahân a bydd yn aml yn cael ei alw'n :

• 'cyfraniad wedi'u diffinio', lle rydych chi a'ch cyflogwr yn talu swm penodol bob mis i gronni cronfa o arian ar gyfer eich ymddeoliad, neu
• 'buddion wedi'u diffinio, cyfartaledd gyrfa neu gyflog terfynol', lle mae'r swm a gewch yn seiliedig ar ba mor hir rydych chi yn y cynllun a'ch cyflog. 

Am fwy o wybodaeth, gweler ein canllaw Pensiynau gweithle wedi’u hesbonio.

Mae ymrestru awtomatig, yn golygu y bydd eich cyflogwr yn sefydlu pensiwn ar eich cyfer heb i chi orfod gofyn am ymuno . 

Bydd hyn yn digwydd os ydych chi'n breswylydd yn y DU ac: 

• rydych chi’n gweithio yn y Deyrnas Unedig fel arfer
• rydych chi rhwng 22 oed ac oedran Pensiwn y WladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd
• rydych  chi’n ennill mwy na £10,000 y flwyddyn neu'r 'trothwyon enillion' wythnosol a misol
• nad oes gennych chi bensiwn yn y gweithle addas yn barod.

Mae hyn yn cynnwys os ydych ar gontract tymor byr neu dim oriau, ar gyfnod mamolaeth, tadolaeth, rhannu rhiant, absenoldeb mabwysiadu neu ofalwr neu asiantaeth sy'n talu'ch cyflog. 

Os ydych chi'n hunangyflogedig neu’r unig gyfarwyddwr a gweithiwr i gwmni cyfyngedig, nid yw cofrestru awtomatig yn effeithio arnoch chi. Yn hytrach, gweler ein canllaw Pensiynau ar gyfer pobl hunangyflogedig am help.  

Y trothwyon enillion ar gyfer ymrestru awtomatig yn y flwyddyn dreth 2024/25 yw:

• £192 yr wythnos
• £833 y mis
• £10,000 y flwyddyn

Os ydych yn ennill mwy na'r trothwy, dylai eich cyflogwr sefydlu pensiwn gweithle ar eich cyfer.

Os ydych yn bodloni'r meini prawf, rydych yn cael eich ystyried yn 'ddeiliad swydd cymwys' ac fel arfer byddwch yn cael eich cofrestru'n awtomatig o fewn tri mis. 

Os nad ydych chi'n gymwys nawr, efallai y bydd pensiwn yn dal i gael ei sefydlu ar eich cyfer pan fyddwch chi'n gymwys. Er enghraifft, os bydd eich incwm yn cynyddu'n ddiweddarach neu pan fyddwch yn troi'n 22 oed, ar yr amod eich bod yn ennill mwy na £10,000 y flwyddyn. 

Os yw cynnydd yn eich cyflog yn golygu eich bod yn gymwys i gofrestru awtomatig ond ei fod wedi'i ôl-ddyddio i ddyddiad cynharach, dylid sefydlu pensiwn pan fyddwch yn derbyn yr arian ychwanegol. Gan y bydd eich cyflog yn uwch na'r arfer, bydd eich cyfraniad cyntaf i'ch pensiwn fel arfer yn uwch na'r rhai diweddarach. 

Hyd yn oed os nad ydych yn bodloni'r gofynion ar gyfer ymrestru awtomatig, os ydych rhwng 16 a 74 oed, gallwch bob amser ymuno â chynllun pensiwn eich cyflogwr yn wirfoddol. 

Os ydych yn ennill dros £6,240 y flwyddyn (£520 y mis neu £120 yr wythnos), bydd eich cyflogwr hefyd yn talu i mewn i'ch pensiwn gan eich bod yn cael eich ystyried yn 'ddeiliad swydd anghymwys'. 

Os ydych chi'n ennill llai na £6,240 y flwyddyn, rydych chi'n cael eich ystyried yn 'weithiwr gymwys’. Mae hyn yn golygu y gallai eich cyflogwr gyfrannu at eich pensiwn, ond nid oes rhaid iddo wneud hynny. 

Os ydych chi'n gweithio i wahanol gyflogwyr, bydd pob un yn gwirio a ydych chi'n gymwys i ymuno â'u cynllun pensiwn yn y gweithle. Byddant yn edrych ar eich enillion gyda nhw, nid cyfanswm eich incwm o'r holl swyddi.

Gallwch gael cymaint o gynlluniau pensiwn ag y dymunwch neu gallech ddewis gadael un neu bob un ohonynt.

Mae'r isafswm cyfraniad yn gyfanswm o 8%, fel arfer yn cynnwys:

• 5% o'ch cyflog: 

o   4%  wrthych chi, ac

o   1% gan y llywodraeth mewn rhyddhad treth

• 3% ar ben gan eich cyflogwr. 

Bydd ein cyfrifiannell cyfraniadau pensiwn gweithle yn cyfrifo faint y byddwch chi a'ch cyflogwr fel arfer yn ei dalu.  

Mae'r isafswm cyfraniad fel arfer yn berthnasol i unrhyw beth rydych yn ei ennill rhwng £6,240 a £50,270 yn ystod blwyddyn dreth 2024/25 (6 Ebrill 2024 i 5 Ebrill 2025). Gelwir hyn yn 'enillion cymwys'.

Ond gallai eich cyflogwr ddefnyddio cyfrifiad gwahanol yn seiliedig ar 'enillion pensiynadwy' yn lle hynny. Efallai y byddwch hefyd yn gallu talu llai na 5%, yn dibynnu ar eich cynllun. Bydd eich cyflogwr yn gallu esbonio pa reolau sy'n berthnasol i chi.

Mae eich cyfraniadau pensiwn fel arfer yn cynnwys arian a fyddai fel arfer yn cael ei dynnu oddi ar eich cyflog fel treth. Gelwir hyn yn ‘rhyddhad treth' ac mae'n helpu i roi hwb i'ch cynilion ymddeol.

Er enghraifft, os ydych yn cyfrannu 5% o'ch cyflog i mewn i bensiwn, bydd eich cyflogwr naill ai'n:

• cymryd 4% o'ch cyflog a bydd eich darparwr pensiwn yn hawlio'r 1% arall gan y llywodraeth (a elwir yn rhyddhad ar y ffynhonnell), neu
• cymryd 5% o'ch cyflog cyn didynnu treth, fel eich bod yn talu treth ar swm is (a elwir yn tâl net).     

Mae gennych hawl i'r 'rhyddhad ardrethi sylfaenol' hwn hyd yn oed os nad ydych yn ennill digon i dalu Treth Incwm. Os ydych yn talu cyfradd uwch o dreth, gallwch hawlio'r gostyngiad treth ychwanegol drwy gysylltu â CThEF neu gwblhau ffurflen dreth hunanasesiad.

Am fwy o wybodaeth, gweler ein canllaw Rhyddhad treth a'ch pensiwn.

Gall y rhan fwyaf o bobl gael rhyddhad treth ar gynilion pensiwn hyd at y swm maen nhw'n eu hennill - wedi'i gapio ar £60,000 bob blwyddyn dreth. Ond gallai eich terfyn fod yn llai os ydych yn ennill dros £200,000 neu eisoes wedi cymryd peth o'ch pensiwn. Gweler ein canllaw Y lwfans blynyddol ar gyfer rhyddhad treth ar gynilion pensiwn am fwy o wybodaeth.   

Nid oes rhaid i chi gadw at dalu'r isafswm yn unig, gallwch ofyn i'ch cyflogwr gynyddu eich cyfraniadau dros 5%.  

Efallai y bydd rhai cyflogwyr hyd yn oed yn cyfateb i'ch cyfraniad hyd at derfyn penodol, felly gall hyn fod yn ffordd hawdd o roi hwb i'ch cynilion ymddeol.

Bydd ein Cyfrifiannell pensiwn yn dangos i chi:

• faint o incwm rydych yn debygol o fod ei angen pan fyddwch yn ymddeol, yn dibynnu ar eich ffordd o fyw a ddymunir.

• yr incwm rydych ar y trywydd i'w gael, yn seiliedig ar eich cronfeydd pensiwn a'ch cyfraniadau cyfredol.

• faint yn ychwanegol y gallech ei gael drwy newid eich cyfraniadau.

Os ydych yn cael trafferth talu eich cyfraniadau pensiwn, gofynnwch i'ch cyflogwr a fydd yn caniatáu i chi dalu swm is neu oedi eich taliadau am gyfnod. 

Os na fyddant yn gadael i chi, fel arfer bydd angen i chi adael eich cynllun i roi'r gorau i dalu i mewn yn llwyr. Gallai hyn olygu y bydd gennych lai o arian i fyw arno pan fyddwch yn ymddeol.

Cyn stopio eich cyfraniadau, gwiriwch a allwch roi hwb i'ch incwm mewn ffyrdd eraill. Dechreuwch drwy ddefnyddio ein Cyfrifiannell budd-daliadau i wirio a ydych yn gymwys i gael taliadau ychwanegol, grantiau a gostyngiadau. 

Os ydych chi'n cael trafferth gyda dyled, defnyddiwch ein Lleolydd Cyngor ar ddyledion  i ddod o hyd i gymorth dyled am ddim yn agos atoch chi, ar-lein neu dros y ffôn. Bydd ymgynghorydd yn gallu esbonio'ch opsiynau, gan gynnwys rhai nad ydych efallai wedi clywed amdanynt. 

I'r rhan fwyaf o bobl, mae aros mewn pensiwn yn y gweithle yn syniad da. Mae eich cyflogwr yn talu arian ychwanegol i mewn iddo, sy'n rhan o'ch pecyn cyflogaeth cyffredinol. 

Os byddwch yn dewis gadael pensiwn yn y gweithle, mae fel gwrthod tâl ychwanegol. Ond os byddai'n well gennych gymryd eich holl gyflog, gallwch ddweud wrth eich cyflogwr yr hoffech adael y cynllun.  

Os ydych yn bwriadu defnyddio'r arian i ad-dalu dyled, siaradwch ag ymgynghorydd dyledion am ddim cyn optio allan. Byddant yn gwrando arnoch yn gyfrinachol ac yn esbonio'ch holl opsiynau i chi, a allai fod yn well na gadael eich pensiwn.

I adael eich cynllun pensiwn: 

1. Gofynnwch i'ch darparwr pensiwn am ffurflen optio allan.
2. Cwblhewch y ffurflen a'i rhoi i'ch cyflogwr.

Os byddwch yn gadael o fewn mis i'ch pensiwn ddechrau, bydd unrhyw daliadau rydych chi eisoes wedi'u gwneud yn cael eu had-dalu. Caiff hyn ei ymestyn i ddwy flynedd os oes gennych fuddion wedi’u diffinio neu bensiwn cyflog terfynol.

Ar ôl hyn, efallai y bydd yn rhaid i'ch cyfraniadau aros yn eich pensiwn nes i chi ymddeol.

Os hoffech ymuno â'ch cynllun pensiwn yn nes ymlaen, gofynnwch i'ch cyflogwr beth sydd angen i chi ei wneud. Er enghraifft, bydd rhai cynlluniau yn gadael i chi ailymuno ar unrhyw adeg, ond efallai y bydd eraill ond yn caniatáu hynny unwaith y flwyddyn.  

O bryd i'w gilydd, mae'n ofynnol i'ch cyflogwr gofrestru unrhyw un sydd wedi optio allan ac sy'n dal i fodloni'r meini prawf.

Mae hyn yn golygu eich bod yn debygol o gael eich ymrestru’n awtomatig eto o fewn tair blynedd o optio allan. Byddai angen i chi optio allan eto pe baech yn dal i fod eisiau gadael y cynllun. 

Os oes gennych unrhyw broblemau gyda'ch pensiwn gweithle na fydd neu na all eich cyflogwr ei ddatrys, cysylltwch â'r Ombwdsmon Pensiynau ar-leinYn agor mewn ffenestr newydd neu ffoniwch 0800 917 4487. 

Er enghraifft, os na fydd eich cyflogwr:

• yn sefydlu pensiwn ar eich cyfer, neu mae’n cymryd mwy na thri mis i'ch cofrestru'n awtomatig
• yn talu cyfraniadau i'ch pensiwn ac rydych yn ennill dros £6,240 y flwyddyn
• yn delio â'ch cwynion.

Bydd yr Ombwdsmon Pensiynau yn ymchwilio i'ch cwyn ac yn penderfynu beth sydd angen ei wneud i gywiro pethau, megis talu cyfraniadau a gollwyd. 

Gallwch hefyd roi gwybod am bryderon am eich gweithle i'r Rheoleiddiwr Pensiynau ar-leinYn agor mewn ffenestr newydd neu drwy ffonio 0345 600 0707. 

Mae'r Rheoleiddiwr Pensiynau yn gyfrifol am bensiynau gweithle yn y DU a bydd yn ymchwilio i honiadau am gyflogwyr nad ydynt yn dilyn y rheolau, gan gynnwys methu taliadau. Ond ni fyddwch yn cael gwybod canlyniad eu hymchwiliad.