ISAs Stociau a chyfranddaliadau

Mae ISA stociau a chyfranddaliadau i bob pwrpas yn ‘amlapiwr treth’ y gellir ei roi o amgylch ystod eang o wahanol gynnyrch buddsoddi. Mae unrhyw dwf buddsoddiad neu log a enillir o fewn yr ISA stociau a chyfranddaliadau yn ddi-dreth.

Gellir dal llawer o wahanol fathau o fuddsoddiad mewn ISA, gan gynnwys:

• ymddiriedolaethau uned
• ymddiriedolaethau buddsoddi
  
• cronfeydd cyfnewid wedi’u masnachu
• stociau a chyfranddaliadau unigol
• bondiau corfforaethol a bondiau’r llywodraeth, a
• Cwmnïau Buddsoddi Penagored (OEICs).
  

Yn aml, caiff cyfrifon ISA Stociau a chyfranddaliadau eu gwerthu a’u marchnata fel cynhyrchion penodedig.

Gallwch dalu cyfanswm o £20,000 y flwyddyn i mewn i ISA yn ystod y flwyddyn dreth bresennol 2022-23.

• Gallwch rannu'ch lwfans ISA ar draws y pedwar math gwahanol o ISA: arian parod, stociau a chyfranddaliadau, cyllid arloesol neu oes. Er mai'r uchafswm y gallwch ei roi mewn ISA Oes yw £4,000 bob blwyddyn dreth.
• Ni allwch roi arian yn yr un math o ISA yn yr un flwyddyn dreth, er enghraifft dau ISA stociau a chyfranddaliadau - bydd angen i chi aros tan y flwyddyn dreth nesaf i roi arian yn yr ail ISAs stociau a chyfranddaliadau.
• Bydd eich lwfans ISA blynyddol yn dod i ben ar ddiwedd y flwyddyn dreth (5 Ebrill) a chaiff unrhyw lwfans na fyddwch wedi’i ddefnyddio ei golli. Ni ellir ei gario drosodd i’r flwyddyn ganlynol.
• Gallwch wneud buddsoddiad cyfandaliad ac/neu wneud cyfraniadau rheolaidd neu ad hoc drwy gydol y flwyddyn dreth.
• Mae unrhyw gynnydd yng ngwerth y buddsoddiadau yn eich ISA stociau a chyfranddaliadau’n rhydd rhag Treth Enillion Cyfalaf.
• Mae'r rhan fwyaf o'r incwm o'ch stociau a chyfranddaliadau ISA yn ddi-dreth.
• Dim ond i un ISA stociau a chyfranddaliadau y gallwch gyfrannu ymhob blwyddyn dreth, ond gallwch agor ISA newydd gyda gwahanol ddarparwr bob blwyddyn os byddwch am wneud hynny. Nid oes rhaid i chi ddefnyddio’r un darparwr ar gyfer eich ISA arian parod, os oes gennych un.
• Mae’n werth siopa o gwmpas er mwyn gwneud yn siŵr eich bod yn dod o hyd i ISA sy’n gweddu i chi. Cymharwch unrhyw ffioedd am yr amlapiwr ISA a’r ystod o fuddsoddiadau y gallwch eu rhoi ynddo.

Mae rheolau newydd a gyflwynwyd yn Ebrill 2015 yn gadael i’r partner sy’n goroesi ei briod neu bartner sifil a fu farw etiefeddu eu ISA. Byddwch yn cael lwfans ISA ychwanegol sy’n cyfateb i werth cynilion ISA yr un fu farw ar adeg y farwolaeth

• Os byddwch am newid darparwr eich ISA presennol neu ddarparwr ISA blaenorol i ISA gwahanol ond gan ddiogelu buddiannau treth ar gyfer y dyfodol ar yr un pryd, bydd yn rhaid i chi drefnu i drosglwyddo yn hytrach na gwerthu ac ail-fuddsoddi. Os ydych dim ond yn cau un ISA ac agor un arall yn hytrach na throsglwyddo rhwng y ddau, byddwch chi'n colli'r manteision treth.
• Rhaid i bob darparwr ISA ganiatáu i chi drosglwyddo eich cyfrif allan, ond nid oes rhaid iddynt ganiatáu i chi drosglwyddo cyfrif i mewn.
• Gallwch drosglwyddo arian o ISA arian parod i ISA stociau a chyfranddaliadau ac i'r gwrthwyneb (gellir trosglwyddo arian yn ISA stociau a chyfranddaliadau i arian parod).
• Os byddwch yn trosglwyddo ISA rydych wedi cyfrannu ato yn ystod y flwyddyn dreth gyfredol i ddarparwr newydd, rhaid i chi drosglwyddo’r balans cyfan. Ar gyfer ISAs o flynyddoedd blaenorol, gallwch ddewis faint i’w drosglwyddo.

• Gallwch werthu’r asedau a ddelir yn eich ISA ar unrhyw adeg ac nid oes isafswm cyfnod y bydd angen i chi ei ddal.
• Os byddwch yn codi arian o’ch ISA, boed hynny’n rhan ohono neu’r swm cyfan, dim ond os bydd lwfansau ISA ar gael heb eu defnyddio gennych y byddwch yn gallu ail-fuddsoddi’r arian hwn mewn ISA arall.

• Mae'n bwysig gwirio'r taliadau ar y buddsoddiad sylfaenol gan y gall y rhain amrywio llawer a gallant effeithio ar faint o arian a gewch yn ôl.
• Trwy sicrhau'r manylion, gallwch hefyd osgoi codi gormod arnoch chi

Os bydd rheolwr cronfa yn mynd yn fethdalwr a bod arian yn ddyledus i chi – a bod y Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol yn berthnasol i’r rheolwr – gallwch hawlio iawndal o hyd at £85,000 fesul person, fesul sefydliad. 

Ond ni chewch unrhyw iawndal dim ond oherwydd bod gwerth eich buddsoddiadau yn gostwng.

Gallwch brynu ISA:

• yn uniongyrchol gan ddarparwr ISA
• yn uniongyrchol drwy reolwr cronfa
• yn uniongyrchol gan froceriaid disgownt, lwyfan cronfa ar-lein cronfeydd neu fanc
• gan ymgynghorydd ariannol annibynnol neu gynllunydd ariannol
  
• drwy gyfrif cyfranddaliadau neu frocer stoc ar-lein.
  

Gall taliadau amrywio ar gyfer yr un cynnyrch gan ddibynnu ar ble y byddwch yn ei brynu, felly edrychwch i weld ble sydd rataf.

Os nad ydych yn siŵr pa fath o fuddsoddiadau fyddai’n addas ar gyfer eich nodau a’ch anghenion personol, siaradwch ag ymgynghorydd ariannol rheoledigl 

Mae buddsoddiadau sy’n talu llog (e.e. bondiau llywodraeth a chorfforaethol), neu incwm o rent (fel rhai cronfeydd eiddo) yn darparu incwm 100% didreth os cânt eu talu o fewn ISA ac felly maent yn cynnig buddion treth i bawb.

Mae pob unigolyn yn gymwys am Lwfans Difidend o £2,000 yn ddi-dreth. Mae’r lwfans difidend yn ychwanegol at eich lwfans personol, sef y swm y gallwch ennill ym mhob blwyddyn dreth cyn bod rhaid i chi ddechrau talu treth.

Mae difidendau a dderbynnir gan gronfeydd pensiwn neu a dderbynnir ar gyfranddaliadau o fewn ISA yn ddi-dreth ac nid ydynt yn effeithio ar eich lwfans difidend.

Yn ogystal, ni chodir Treth Enillion Cyfalaf ar unrhyw elw y byddwch yn ei wneud wrth werthu buddsoddiadau yn eich ISA stociau a chyfranddaliadau.

Ni ellir defnyddio unrhyw golledion a wnaed ar eich buddsoddiadau yn eich ISA stociau a chyfranddaliadau i wrthbwyso enillion cyfalaf ar eich buddsoddiadau eraill

Os na fyddwch yn fodlon â’r gwasanaeth a gewch neu os byddwch am wneud cwyn, dechreuwch drwy gysylltu â’ch darparwr neu’ch ymgynghorydd

Caiff y rhan fwyaf o reolwyr cronfeydd a rheolwyr ISA eu rheoleiddio gan yr  Awdurdod Ymddygiad Ariannol  Mae hyn yn golygu, os na chaiff eich cwyn ei datrys yn foddhaol, gallwch wedyn fynd â hi i'r Gwasnaeth Ombwdsmon Ariannol