Pa mor ddiogel yw fy mhensiwn buddion wedi’u diffinio?

Mae cynlluniau pensiwn buddion wedi’u diffinio yn darparu incwm gwarantedig pan fyddwch yn ymddeol. Mae hyn yn seiliedig ar gyflog a hyd gwasanaeth.

Yn y modd hwn, maent yn rhoi rhywfaint o sicrwydd i aelodau ynghylch eu hincwm ymddeol.

Maent fel arfer yn cael eu cefnogi gan gyflogwr sy'n noddi. Ond weithiau mae'r buddion wedi'u sicrhau trwy eu trosglwyddo i gwmni yswiriant.

Er mwyn lledaenu risg buddsoddi, mae cynlluniau fel arfer yn buddsoddi mewn ystod o asedau. Mae hyn yn cynnwys stociau a chyfranddaliadau, eiddo a bondiau tymor hir y llywodraeth (a elwir yn ‘Gilts’).

Mae rhaid i gynlluniau pensiwn wedi'u diffinio gael eu llywodraethu gan ymddiriedolwyr. Penodir yr ymddiriedolwyr hyn i weithredu er budd holl fuddiolwyr yr ymddiriedolaeth.

Mae rhaid i gynlluniau buddion wedi’u diffinio gadw golwg ar eu sefyllfa ariannu. Mae hyn yn cynnwys cael prisiad llawn bob tair blynedd.

Mae sefyllfa ariannu cynllun buddion wedi’u diffinio yn cael ei fesur trwy gymharu asedau'r cynllun â'i rwymedigaethau.

Mae rhwymedigaethau yn gasgliad o ‘addewidion’ i dalu incwm i bob aelod o’r cynllun.

Mae'r sefyllfa ariannu yn darparu gwybodaeth am allu'r cynllun i dalu am ei rwymedigaethau gan ddefnyddio’r cronfeydd ac asedau sy’n cael ei dal gan y cynllun. Meddyliwch amdano fel cynlluniau pensiwn yn gorfod gwirio faint o arian sydd ganddynt ar gael a chymharu hynny â faint o arian y mae angen iddynt ei dalu i aelodau sydd wedi ymddeol yn barod.

Er mai dim ond bob tair blynedd y mae'n rhaid i gynlluniau gael eu prisio, bydd yr ymddiriedolwyr yn gwirio cyflwr iechyd ariannol y cynllun yn llawer amlach. Yn enwedig yn ystod cynnwrf ac ansicrwydd y farchnad.

Os bydd cyflogwr yn dod yn fethdalwr ac na all ei gynllun buddion wedi’u diffinio fodloni ei rwymedigaethau yn y dyfodol, mi fydd yn cael ei asesu gan Y Gronfa Diogelu Pensiynau (GDP). Bydd hwn yn cynnwys prisiad o asedau ac atebolrwydd y cynllun i benderfynu a yw’r cynllun wedi’i orariannu neu danariannu.

Os yw’r cynllun wedi’i danariannu, mi fydd yn cael ei drosglwyddo i’r GDP. Mae’r broses hon, a elwir yn Gyfnod Asesu, yn gallu cymryd hyd at 2 flynedd i gyflawni.

Os yw’r cynllun wedi’i orariannu, mi fydd yn mynd trwy bryniant yswiriant. Bydd hwn yn diogelu iawndal i’r aelodau sydd yn hafal neu’n uwch na lefel yr iawndal byddai’r GDP yn ei dalu.

Mae'r Rheoleiddiwr Pensiynau yn:

• goruchwylio sut mae cynlluniau buddion wedi’u diffinio yn cael eu hariannu
• gosod rheolau a chanllawiau ynghylch y ffordd y dylid dileu diffygion cyllid
• nodi cyngor i ymddiriedolwyr ar sut dylent olrhain cryfder ariannol y cyflogwr/cyflogwyr sy'n cefnogi'r cynllun, a beth dylent ei wneud os bydd hyn yn newid. Mae hyn yn cynnwys newidiadau o ganlyniad i werthiant neu feddiant cwmni.  

Os bydd cyflogwr yn mynd yn fethdalwr ac na all ei gynllun buddion wedi'i ddiffinio fodloni ei rwymedigaethau yn y dyfodol, bydd yn cael ei asesu gan y Gronfa Diogelu Pensiwn (PPF). Bydd hyn yn cynnwys prisiad o asedau a rhwymedigaethau'r cynllun i benderfynu a yw'r cynllun yn cael ei or-ariannu neu ei danariannu.

Os yw'r cynllun yn cael ei danariannu, bydd yn trosglwyddo i'r PPF. Gall y broses hon, a elwir yn Gyfnod Asesu, gymryd hyd at ddwy flynedd i'w chwblhau.

Os caiff y cynllun ei or-ariannu, bydd yn mynd trwy bryniant yswiriant. Bydd hyn yn sicrhau iawndal i aelodau sy'n gyfartal neu'n uwch na lefel yr iawndal y byddai'r PPF yn ei dalu.

Nod y Gronfa Diogelu Pensiwn yw diogelu aelodau cynlluniau pensiwn buddion wedi’u diffinio yn y gweithle os daw eu cyflogwr yn fethdalwr ac na allant bellach fforddio cyflawni'r buddion pensiwn y mae’r aelodau wedi'u cronni.

Bydd hyn yn dibynnu a ydych eisoes wedi cyrraedd eich Oedran Ymddeoliad Arferol ai peidio:

• Os ydych eisoes wedi cyrraedd eich Oedran Ymddeoliad Arferol, neu wedi ymddeol oherwydd afiechyd, bydd y Gronfa Diogelu Pensiwn (PPF) fel arfer yn talu 100% o'r incwm pensiwn roeddech yn ei dalu pan ddaeth eich cyflogwr yn fethdalwr.
• Bydd y rhai sy'n cael pensiwn gweithiwr ymadawedig hefyd yn cael 100% o'r incwm pensiwn a oedd yn cael ei dalu pan aeth y cyflogwr i'r wal.
• Os nad ydych eto wedi cyrraedd yr Oedran Ymddeoliad Arferol, neu os ydych wedi ymddeol yn gynnar, bydd y PPF fel arfer yn talu 90% o'r hyn a addawodd eich cyflogwr. Mae cap uchaf ar faint y gellir ei dalu ac mae hyn yn dibynnu ar eich oedran. Yn 65 oed er enghraifft, mae hyn wedi'i gapio ar £37,315 y flwyddyn (90% o £41,461 y flwyddyn ar 1 Ebrill 2021). 

O 6 Ebrill 2017, cyflwynwyd Cap Gwasanaeth Hir ar gyfer aelodau sydd â 21 mlynedd neu fwy o wasanaeth yn eu cynllun gwreiddiol. Ar gyfer yr aelodau hyn, cynyddir y cap 3% ar gyfer pob blwyddyn lawn o wasanaeth pensiynadwy dros 20 mlynedd – hyd at uchafswm o ddwbl y cap safonol.  

Ym mis Medi 2018, dyfarnodd Llys Cyfiawnder yr Undeb Ewropeaidd y dylai aelodau unigol PPF a Chynllun Cymorth Ariannol (FAS) dderbyn o leiaf 50% o werth eu pensiwn cronedig. Ni effeithiodd y dyfarniad hwn ond ar ychydig o'r aelodau hyn.

Talwyd ôl-ddyledion pensiwn i’r aelodau (FAS) hynny nad oeddent wedi derbyn o leiaf 50% o werth eu pensiwn. Mae ôl-ddyledion yn cael eu cyfrifo o hyd  (Chwefror 2022) i rai aelodau PPF. Nid yw’r PPF bellach yn cynnwys y Cap Gwasanaeth HirYn agor mewn ffenestr newydd i’r bobl mae’n dechrau talu pensiwn iddynt.

Sefydlodd y FAS i ddarparu cymorth ariannol i aelodau cynlluniau pensiwn buddion wedi’u diffinio a gollodd eu pensiwn cyfan neu ran ohono ar ôl i'w cynllun ddod i ben rhwng 1 Ionawr 1997 a 5 Ebrill 2005.

A ydych wedi talu Cyfraniadau Gwirfoddol Ychwanegol? Yna bydd y rhain fel arfer yn cael eu cadw ar wahân ac ni fydd y PPF yn eu codi. Mae hyn oni bai bod y cyfraniadau wedi’u defnyddio i brynu gwasanaeth ‘blynyddoedd ychwanegol’ yn y cynllun.

A wnaethoch drosglwyddo buddion i'ch cynllun a chael gwasanaeth pensiynadwy ychwanegol? Yna bydd y rhain yn cael eu trin yn yr un modd â buddion eich cynllun arall - yn ddarostyngedig i'r un cyfyngiadau.

A wnaethoch drosglwyddo buddion i'ch cynllun a chael swm sefydlog o bensiwn ychwanegol? Yna bydd eich pensiwn o'r cynllun a'r pensiwn ychwanegol sefydlog yn cael eu trin fel dau fudd ar wahân wrth gyfrifo sut y gallai'r cap PPF fod yn berthnasol.   

Cewch – ac fel rheol mae'n gweithio allan tua 25% o werth y pensiwn, y bydd y Gronfa Diogelu Pensiwn (PPF) yn ei dalu.

Y senario waethaf yw pan fydd cyflogwr yn mynd i ddwylo'r gweinyddwyr ac mae'r cynllun yn parhau i gael ei danariannu. Yna bydd y PPF yn darparu iawndal i aelodau. Mewn rhai achosion, gallai'r PPF gymryd drosodd cynllun tra bydd y cyflogwr yn parhau i fasnachu ar ryw ffurf. Mae hyn cyhyd â bod y PPF a'r Rheoleiddiwr Pensiynau yn cytuno ar hyn.

Cyn mynd i mewn i’r Gronfa Diogelu Pensiwn (PPF), bydd eich cynllun yn mynd trwy ‘gyfnod asesu’. Yn ystod yr amser hwn, bydd y cynllun fel arfer yn talu'r pensiwn ar yr un sail â'r PPF.

Hyd yn oed os yw'r ymddiriedolwyr yn caniatáu i chi ymddeol yn gynnar ar reolau cynllun arferol, mae'r PPF yn debygol o leihau'ch pensiwn cyn gynted ag y bydd y cyfnod asesu yn cychwyn. Mae hyn er mwyn sicrhau ei fod yn dilyn rheolau'r PPF.

Os nad yw'r cynllun yn symud i'r PPF mae'n debygol ei fod wedi dyfarnu i fod â chyllid digonol i ddarparu penisynau uwch na lefelau iawndal y PPF. Yn yr achos hwn, efallai bydd eich pensiwn yn mynd yn ôl i'w swm cynharach (cyn y cyfnod asesu) neu swm sy'n is beth byddai wedi cael ei dalu i chi o dan y cynllun, ond sy'n uwch na lefelau iawndal y PPF. Yna fel arfer byddai unrhyw ôl-ddyledion am unrhyw dan-daliadau yn ystod y cyfnod asesu yn cael eu talu i chi.

Bydd cynydd, ond mae hwn yn aml yn is na'r hyn a gynigir gan eich cynllun pensiwn budd wedi’u diffinio. Bydd yn dibynnu a ydych eisoes wedi cyrraedd eich Oedran Ymddeoliad Arferol ai peidio, a'r cyfnod y buoch yn gweithio i'ch cyflogwr:

Ar gyfer iawndal sy'n cael ei dalu eisoes, bydd cynnydd ar bensiynau a gronnwyd ar ôl 5 Ebrill 1997 yn unol â chwyddiant, yn amodol ar uchafswm o 2.5%.

Ar gyfer iawndal nad yw wedi'i dalu eto, bydd cynnydd ar bensiynau a gronnwyd cyn 6 Ebrill 2009 yn unol â chwyddiant, yn amodol ar uchafswm o 5%.

Bydd y cynnydd ar bensiynau a gronnwyd ar ôl 5 Ebrill 2009 yn unol â chwyddiant, yn amodol ar uchafswm o 2.5%. 

Byddant – byddant yn cael eu gostwng yn gymesur yn unol â'r gostyngiad cyffredinol mewn buddion y Gronfa Diogelu Pensiwn. Er enghraifft, y cap o 90% os nad ydych wedi ymddeol eto.

Mae'n cael ei ariannu gan ardollau a delir gan gynlluniau pensiwn buddion wedi’u diffinio cymwys. Nid yw'n cael ei ariannu gan y llywodraeth na threthdalwyr.   

Mae'r asedau y mae'r Gronfa Diogelu Pensiwn (PPF) yn eu dal yn cynnwys tua 121% o'u rhwymedigaethau. Mae hyn yn cyfateb i ‘warged’ o £6.1 biliwn.

Gall hyn amrywio dros amser – ond mae gan y PPF y pwerau hefyd i godi cyfraniadau neu leihau lefel y buddion a delir os oes angen.

Ers sefydlu'r PPF ddeng mlynedd yn ôl, ni fu unrhyw newidiadau i'r buddion a dalwyd. 

Mae hwn yn benderfyniad pwysig – yn enwedig os ydych yn poeni am ddiogelwch eich cynllun pensiwn.

Os ydych yn ystyried trosglwyddo allan o'ch pensiwn buddion wedi’u diffinio, fel rheol bydd angen i chi gael cyngor ariannol rheoledig.

Bydd cynghorydd ariannol sydd wedi'i reoleiddio gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol yn gallu dweud wrthych ai trosglwyddo allan o gynllun gyda buddion gwarantedig yw'r peth iawn i'w wneud. Byddant hefyd yn argymell beth dylech ei wneud nesaf.

Os yw'ch cynllun mewn cyfnod asesu PPF, ni fydd yn bosibl trosglwyddo allan, oni bai:

• bod gennych gyngor ariannol rheoledig, a
• i chi lofnodi ffurflenni rhyddhau trosglwyddo a'u dychwelyd i ymddiriedolwyr y cynllun cyn i'r cynllun ddechrau'r cyfnod asesu.