Cynhyrchion buddsoddi risg uchel

Mae rhai pwyntiau cyffredinol i'w cofio wrth feddwl am fuddsoddi mewn cynnyrch risg uchel:

• Po uchaf yw'r enillion a addawyd, yr uchaf yw'r risg.
• Efallai na chewch eich cwmpasu o dan y Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol (FSCS), oni bai bod ymgynghorydd awdurdodedig neu drefnydd wedi camymddwyn (Er enghraifft, os cafodd y cynnyrch ei gam-werthu).
• Os nad yw'r FSCS yn cwmpasu'r buddsoddiad, efallai y byddech yn ystyried buddsoddi'r hyn y gallwch fforddio ei golli yn unig;
• Peidiwch â chymryd yn ganiataol ei fod yn fuddsoddiad diogel dim ond oherwydd y gellir ei ddal mewn ISA. Mae cael cyngor ariannol annibynnol yn bwysig, felly rydych yn deall yn llawn yr hyn rydych yn buddsoddi ynddo.
• Os yw'r syniad o golli arian mewn cynnyrch buddsoddi yn debygol o roi nosweithiau digwsg i chi, mae bron yn sicr o fod â risg rhu uchel i chi.

Mae'r canllaw hwn yn canolbwyntio ar y cynhyrchion risg uchel y gallai fod angen i chi fod yn ymwybodol ohonynt.

Fe’u gelwir weithiau’n fondiau sy’n ennill llog uchel, meant yn eich galluogi i fuddsoddi mewn cwmni a derbyn cyfradd llog sefydlog dros gyfnod penodol o amser. Mae’ch buddsoddiad gwreiddiol yn cael ei ddychwelyd i chi ar ddiwedd y tymor a gytunwyd arno. Mae'r enillion uchel a gynigir yn adlewyrchu'r risgiau uwch.

Yn nodweddiadol cwmnïau bach, mentrau newydd neu gwmnïau sy’n cael trafferth codi arian gan fuddsoddwyr traddodiadol sy’n eu cyflwyno. Mae hyn yn golygu eu bod yn fuddsoddiadau gyda risg uchel, gan fod mwy o risg o oedi o ran eich taliadau llog ac, os yw’r cwmni’n methu, efallai byddwch yn colli’ch buddsoddiad gwreiddiol.

Gan eich bod wedi eich cloi i mewn i’r buddsoddiad am gyfnod penodol o amser, nid ydynt yn addas i fuddsoddwyr a allai fod angen mynediad at yr arian arnynt.

Mae cynnyrch strwythuredig yn fuddsoddiad lle mae’r elw yn dibynnu ar gyfres o reolau, yn hytrach nag a yw'r cyfranddaliadau neu'r asedau eraill ynddo yn ennill neu'n colli gwerth. Er enghraifft, dim ond os yw'r mynegai neu'r farchnad y mae'n gysylltiedig ag ef yn cynhyrchu lefel benodol o berfformiad dros gyfnod penodol o amser y gallai cynnyrch dalu allan.

Gallant fod yn un ymhlith unrhyw nifer o fathau o fuddsoddiad sy’n gweithio mewn gwahanol ffyrdd.

Ymhlith yr enghreifftiau mae:

• bondiau ecwiti gwarantedig
• cynlluniau cyfalaf gwarantedig
• cronfeydd buddsoddi wedi’u diogelu
• bondiau marchnad stoc gwarantedig

Mae rhai cynhyrchion strwythuredig yn rhoi incwm i chi, mae eraill yn cynnig twf cyfalaf (cynydd yng ngwerth cyffredinol eich buddsoddiad) ac mae rhai yn cynnig y ddau.

Gall y ffordd y caiff enillion eu cyfrifo olygu ei bod yn anodd iawn deall sut y gallai’r buddsoddiad berfformio.

Mae rhai cynhyrchion strwythuredig yn gwarantu y byddwch yn cael o leiaf y swm y gwnaethoch ei fuddsoddi yn ôl (diogelwch cyfalaf llawn) ond nid yw llawer ohonynt yn gwarantu hynny, felly gallech golli rhywfaint o’ch arian neu eich arian i gyd. Cyn i chi fuddsoddi mewn cynnyrch strwythuredig, gwnewch yn siŵr eich bod yn deall y risgiau. Os oes gennych unrhyw amheuon, gofynnwch am gyngor ariannol proffesiynol.

• Mae Ymddiriedolaethau Cyfalaf Menter (VCT) yn gwmnïau sy’n buddsoddi mewn cwmnïau bach, newydd, sy’n datblygu na chânt eu prynu na’u gwerthu ar gyfnewidfa stoc gydnabyddedig. Mae rhai manteision treth arbennig yn gysylltiedig â nhw.
• Bydd rheolwr cronfa proffesiynol yn dewis y cwmnïau newydd ac addawol a fydd yn llwyddo, yn ei farn ef.
• Mae’n llawn risg – gallai’r cwmnïau a gaiff eu dewis gan reolwr y gronfa golli arian neu fethu’n llwyr. Gallech gael llai yn ôl na’r swm a fuddsoddwyd gennych.
• Dim ond os ydych yn bwriadu ymrwymo eich arian am gyfnod hir (o leiaf pum mlynedd) y dylech fuddsoddi mewn VCT. Gwnewch yn siŵr eich bod yn deall y risgiau a’r manteision – efallai y byddwch am gael cyngor proffesiynol.

• Mae betio trwy ymledu yn debycach i osod bet na buddsoddi. Rydych yn betio a fydd rhywbeth – fel gwerth cyfranddaliad – yn codi neu’n gostwng. Po fwyaf y bydd yn newid, y mwyaf y gallech ei ennill neu ei golli.
• Yn wreiddiol, roedd betio trwy ymledu’n gysylltiedig â pherfformiad y Farchnad Stoc. Ond nawr gallwch fetio ar fwy neu lai unrhyw beth, fel chwaraeon, teledu realaeth a gwleidyddiaeth.
• Er mwyn gosod bet trwy ymledu, fel arfer bydd angen isafswm o arian arnoch mewn cyfrif arbennig. Ond, os byddwch yn gosod y bet anghywir, gallwch golli swm sylweddol fwy na’r swm sydd gennych yn eich cyfrif.
• Mae betio yn cynnwys lefel uwch o risg na mathau eraill o fuddsoddiad. Gwnewch yn siŵr eich bod yn deall y risgiau ac unrhyw delerau ac amodau cyn gosod bet.

• Mae contractau talu’r gwahaniaeth (CFD) yn debyg iawn i fetio trw ymledu – rydych yn ceiso rhagweld a fydd gwerth ased benodol yn codi neu’n gostwng. Ond gyda chontractau talu’r gwahaniaeth (CFD) rydych yn prynu buddiant yn symudiad y pris, yn hytrach na gosod bet arno.
• Mae’r ‘contract’ yn gytundeb rhyngoch chi a brocer. Rydych yn cytuno i gyfnewid y gwahaniaeth rhwng yr hyn y mae ased yn ei gostio ar ddechrau’r contract, a’r hyn y mae’n ei gostio ar y diwedd.
• Fel gyda betio trwy ymledu, gyda chontractau talu’r gwahaniaeth, mae’n bosibl colli mwy na’ch buddsoddiad gwreiddiol. Os byddwch yn rhagweld y bydd gwerth ased yn cynyddu, a’i fod mewn gwirionedd yn gostwng, byddwch yn colli arian.
• Gwnewch yn siŵr eich bod yn deall y risgiau cyn i chi brynu contractau talu’r gwahaniaeth. Dim ond gydag arian y gallwch fforddio ei golli y dylech gymryd risg.

• Mae bancio tir yn fuddsoddiad lle y byddwch yn prynu llai o dir nad oes caniatâd cynllunio wedi’i roi ar ei gyfer – yn y gobaith y rhoddir caniatâd cynllunio ac y bydd gwerth y tir yn cynyddu’n sylweddol.
• Yn eithaf aml, bydd y tir sydd ar werth yn dir llain glas, yn dir llwyd, yn dir o harddwch naturiol neu’n dir sy’n rhy fach i adeiladu arno – ac felly, ni fydd byth yn werthfawr.
• Yn gyffredinol, nid yw cynlluniau bancio tir wedi’u hawdurdodi gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA). Os caiff cynlluniau heb eu hawdurdodi eu strwythuro fel cynlluniau buddsoddi cyfunol, mae llawer ohonynt yn mynd yn groes i reolau’r FCA.

• Caiff y rhan fwyaf o gynlluniau buddsoddi cyfunol (cynlluniau lle y caiff cyfraniadau gan lawer o bobl eu cyfuno mewn cronfa) eu rheoleiddio gan yr Awdurdod Gwasanaethau Ariannol (FCA) – ond nid pob un. Mae’r cynlluniau eraill hyn yn gynlluniau buddsoddi cyfunol heb eu rheoleiddio.
• Gall cynlluniau buddsoddi cyfunol heb eu rheoleiddio gynnwys lefel uwch o risg na chronfeydd eraill wedi’u cyfuno, gan eu bod yn aml yn buddsoddi mewn asedau nad ydynt ar gael i fuddsoddiadau wedi’u rheoleiddio. Gallech golli rywfaint o’ch arian neu’ch arian i gyd. Mae’n bosibl na chaiff y buddsoddiadau a ddelir eu harallgyfeirio i’r un graddau â buddsoddiadau mewn cynllun wedi’i reoleiddio.
• Nid ydynt yn destun cyfyngiadau buddsoddi a benthyca sy’n berthnasol i fuddsoddiadau cyfunol wedi’u rheoleiddio. O ganlyniad, ystyrir yn gyffredinol eu bod yn fuddsoddiadau risg uchel. Dylech bob amser wneud yn siŵr eich bod yn deall y risgiau cyn buddsoddi.

Mae ‘cryptocurrency’ yn fath o ased digidol neu arian y gellir ei gyfnewid mewn ffordd debyg i arian cyfred arferol. Nid oes unrhyw arian corfforol ynghlwm â ‘cryptocurrency’, felly nid oes darnau arian na nodiadau, dim ond cofnod digidol o'r trafodiad.

Daw ‘cryptocurrencies’ ar sawl ffurf, ond y mwyaf adnabyddus yw ‘Bitcoin’.

• Mae prynu a storio ‘cryptocurrency’ yn eithaf heriol yn dechnegol ac mae'n hawdd i bethau fynd yn anghywir.
  
• Mae prisiau ‘cryptocurrency’ yn tueddu i fod yn ansefydlog iawn; os ydych yn buddsoddi gyda'r gobaith o wneud arian, mae'n hawdd iawn colli rhywfaint neu'r cyfan o'ch buddsoddiad gwreiddiol.
• Mae buddsoddwyr ‘cryptocurrency’ yn cael eu targedu'n gynyddol gan dwyllwyr, tra bod cyfnewidfeydd ‘cryptocurrency’ hefyd wedi bod yn destun i ymosodiadau seibr.
• Gall cymhlethdod rhai cynhyrchion ‘cryptocurrency’ ei gwneud hi'n anodd i fuddsoddwyr ddeall y risgiau.
• Nid oes unrhyw sicrwydd y gellir trosi crypto-asedau yn arian parod. Mae gallu gwneud hyn yn gofyn am lefel o alw a chyflenwad na ellir ei warantu.
• Mae'r diffyg rheoleiddio yn golygu ei bod yn anodd iawn ceisio iawndal neu wneud cwynion - mae'n annhebygol y bydd buddsoddwyr yn gallu troi at y FOS neu'r FSCS.

Mae cynhyrchion a fasnachir mewn cydnewidfa (ETPs) yn rhai y mae eu gwerth yn mynd i fyny ac i lawr yn ôl gwerth mynegai (grŵp o gwmnïau a ddefnyddir i fesur twf marchnad) neu fesur arall, fel pris olew neu aur.

Mae rhai ETPs yn adnabyddus ac yn syml ond mae rhai yn llawer mwy cymhleth ac nid ydyn nhw i gyd yn cynnig yr un lefel o ddiogelwch i chi yn erbyn pethau sy'n mynd o chwith.

Gelwir ETPs sydd ar ffurf cronfeydd buddsoddi yn Gronfeydd a fasnachir mewn cyfnewidfa (ETFs) ac fe'u rheolir.

Mae gan lawer ohonynt y cyfranddaliadau neu'r buddsoddiadau eraill y maent yn ceisio eu holrhain yn gorfforol ac felly maent yn weddol syml ac yn debyg i fathau eraill o gronfeydd fuddsoddi y gallech eu hystyried.

Fodd bynnag, mae rhai ETFs yn gymhleth ac yn fwy o risg, er enghraifft, olrhain mynegai mewn ffyrdd artiffisial (a elwir yn strategaeth fuddsoddi synthetig) neu olrhain ased anghyffredin, a allai fod yn anodd ei ddiffinio a'i fesur.

Mae yna fathau eraill o ETP nad ydynt yn cael eu sefydlu fel cronfeydd.

Gallant fod yn fondiau neu fod ganddynt strwythurau mwy cymhleth eraill. Nid ydynt yn cael eu rheoleiddio gan yr FCA, felly efallai na fydd gennych fawr o ddiogelwch, os o gwbl.

Maent yn cynnwys nwyddau a fasnachir mewn cyfnewidfa (ETC) a nodiadau a fasnachir mewn cyfnewidfa (ETN), ac nid ydynt yn addas i'r mwyafrif o bobl.

• Gwnewch yn siŵr eich bod yn deall beth rydych yn ymrwymo iddo – yn enwedig y risgiau a’r taliadau. Os yw’r ddêl yn swnio’n rhy dda i fod yn wir, mae’n debygol ei bod.
• Peidiwch ag ymrwymo i’r cynnyrch cyntaf a welwch na chynnyrch lle y bydd cwmni yn cysylltu â chi’n annisgwyl. Dylech bob amser gymharu cynhyrchion er mwyn gwneud yn siŵr eich bod yn dewis y cynnyrch cywir.
• Darllenwch y gwaith papur a gewch a sicrhewch eich bod yn ei ddeall - cofiwch ofyn a bydd unrhyw beth yn aneglur.
• Caiff rhai cynhyrchion buddsoddi eu darparu gan gwmnïau na chânt eu rheoleiddio gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA). Os nad yw’r cwmni wedi’i reoleiddio, yna ni fyddwch yn gallu defnyddio Wasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol na Chynllun Iawndal y Gwasanaethau Ariannol.

Gall buddsoddiadau risg uchel fod yn gymhleth. Gall ymgynghorwyr ariannol eich helpu i ddod o hyd i'r cynhyrchion buddsoddi cywir ac osgoi'r rhai sy'n anaddas i chi.