Eich dewisiadau o ran cyngor cyfreithiol neu ariannol wrth wahanu os oeddech yn cyd-fyw

Gall cyfryngwr roi cymorth i chi a’ch cyn bartner roi trefn ar faterion ynglŷn â’ch plant a materion ariannol. Nid ydynt yn ochri â neb nac yn rhoi cyngor. Yn hytrach, gallant roi cymorth i chi geisio dod i gytundeb. Mae nifer cynyddol o gyfreithwyr sy’n arbenigo mewn cyfraith teulu yn gyfryngwyr hyfforddedig hefyd.

Mae cyfryngu’n gweithio’n well pan fydd cyplau yn ymddiried yn ei gilydd ac yn bod yn agored a gonest. Os na allwch chi a’ch cyn bartner siarad ynglŷn â phwy ddylai ofalu am y plant neu sut y byddwch yn rhannu’ch arian, efallai na fydd cyfryngu’n addas ar eich cyfer.

I’r rhan fwyaf o bobl, nid yw bellach yn bosibl i gael cymorth cyfreithiol ar gyfer ysgaru, gwahanu neu faterion cyfreithiol yn ymwneud â phlant, ond efallai y gallwch gael cymorth cyfreithiol ar gyfer cyfryngu os ydych yn gymwys. Felly, os ydych chi a’ch cyn partner yn fodlon ei ddefnyddio ac mae’ch materion yn syml gall fod yn ffordd o drefnu pethau rhwng eich gilydd.

Nid yw cyfryngu’n briodol ychwaith pan fu trais yn y cartref – gan gynnwys ble mae un partner yn rheoli neu’n fygythiol. Os ydych wedi bod yn ddioddefwr diweddar o drais yn y cartref, gallwch wneud cais am gymorth cyfreithiol.

Bydd cyfryngwr yn medru dweud wrthych a yw’ch sefyllfa’n addas ar gyfer cyfryngu

• Gall fod yn gyflymach ac yn rhatach nag ysgariad neu ddiddymiad traddodiadol dan arweiniad cyfreithiwr. A gall cyplau deimlo mwy o reolaeth ar y cytundeb.
• Mae'n hyblyg, felly gallwch ei ddefnyddio i gytuno ar rai meysydd o'ch ysgariad neu'ch diddymiad ond nid eraill.
• Mae pob sesiwn yn gyfrinachol. Mae hynny'n golygu os na allwch ddod i gytundeb ac yn mynd i'r llys, ni all eich cyfreithiwr ddefnyddio'r hyn a ddywedwyd yn y sesiynau.
• Ni all cyfryngwyr roi cyngor cyfreithiol. Mae hynny'n golygu ei bod yn bwysig gweld cyfreithiwr cyn i chi ddechrau cyfryngu fel eich bod yn gwybod eich hawliau.
• Bydd angen cyfreithiwr arnoch i lunio cytundeb cyfreithiol i ffurfioli unrhyw beth rydych wedi cytuno arno.

Mae Cyfarfod Gwybodaeth ac Asesu Cyfryngu fel arfer yn costio tua £100 i £200. Os oes angen mwy o sesiynau arnoch, maent yn costio mwy. A gall ffioedd amrywio yn dibynnu ar ble rydych yn byw.

Efallai y gallwch gael cymorth cyfreithiol i helpu talu am gostau cyfryngu, ond mae'n destun prawf modd.

Ar gyfer Cymru a Lloegr, darganfyddwch fwy am ffioedd ar wefan Family Mediation CouncilYn agor mewn ffenestr newydd

Ar gyfer Gogledd Iwerddon, gall rhieni sydd wedi gwahanu nad ydynt eto wedi dechrau achos llys ddefnyddio'r gwasanaeth cyfryngu am ddim. Darganfyddwch fwy am y gwasanaeth cyfryngu ar nidirectYn agor mewn ffenestr newydd neu drwy ymweld â The Law Society of Northern IrelandYn agor mewn ffenestr newydd

Ar gyfer Yr Alban, cysylltwch â Scottish Mediation i holi am y gostYn agor mewn ffenestr newydd

• Efallai y bydd cyfreithiwr yn rhoi gwybodaeth i chi am eich hawl ariannol na fyddech fel arall yn ymwybodol ohoni. Os na fydd eich cyn partner yn trafod â chi, gallai defnyddio cyfreithiwr fod yn fwy effeithiol na cheisio ei ddatrys yn uniongyrchol. Mae'r rhan fwyaf o gyfreithwyr yn cynnig gwasanaethau ffi sefydlog neu gyfraddau wedi'u capio, a all fod yn gost-effeithiol.
• Gall cyfreithiwr fod yn ddrud iawn, er y bydd costau'n amrywio yn dibynnu ar y cwmni cyfreithiol, ble mae wedi'i leoli a pha mor gymhleth yw'ch ysgariad neu'ch diddymiad.

Gallwch ddod o hyd i gyfreithiwr:

• yng Nghymru a Lloegr ar wefan Resolution Mae cyfreithwyr sy’n aelodau o Resolution wedi’u hymrwymo i leihau gwrthdaro pan fydd perthynas yn methu. Os byddai’n well gennych, gallwch ddod o hyd i gyfreithiwr ar wefan y Law Society
• yng Ngogledd Iwerddon, ar wefan Law Society of Northern Ireland
• yn yr Alban, ar wefan y Family Law Association (FLA). Mae aelodau FLA wedi’u hymrwymo i leihau gwrthdaro pan fydd perthynas yn methu. Os byddai’n well gennych, gallwch ddod o hyd i gyfreithiwr ar wefan Law Society of Scotland

Mewn cymrodeddu teuluol, rydych chi a’ch partner yn penodi cymrodeddwr. Maent yn penderfynu ar anghydfodau eiddo neu rai materion yn ymwneud â phlant sy’n codi o berthnasau teuluol. Bydd y penderfyniad yn derfynol ac yn rhwymol.

Mae cymrodeddu teuluol yn galluogi cyplau sy’n profi chwalfa mewn perthynas deuluol i ddatrys anghydfodau yn gyflymach, yn gyfrinachol ac mewn cyd-destun mwy hyblyg a llai ffurfiol na’r llysoedd.

Gall cyfreithwyr teulu cydweithredol eich helpu i ddod i gytundeb drwy gyfres o gyfarfodydd â’ch cyn partner. Bydd gennych chi a’ch partner eich cyfreithiwr teulu cydweithredol eich hun.

• Rydych i gyd yn llofnodi cytundeb i beidio â mynd i’r llys
• Cytunwch i weithio â’ch gilydd i ddatrys y materion rhyngoch
• Chynhelir cyfarfodydd wyneb yn wyneb â’r pedwar ohonoch yn bresennol. 

Nid yw cyplau sy’n cyd-fyw fel arfer yn defnyddio'r rhain oherwydd y costau uchel.

Gallwch ddod o hyd i gyfreithiwr teulu cydweithredol:

• yng Nghymru a Lloegr, ar wefan Resolution
• yng Ngogledd Iwerddon, ar wefan A friendly divorce
• yr Alban, ar wefan Relationships Scotland

I ddod o hyd i’r gost gyfartalog yng Nghymru a Lloegr am wasanaethau cyfreithiol, defnyddiwch ddangosfwrdd prisiau’r Bwrdd Gwasanaethau CyfreithiolYn agor mewn ffenestr newydd. Dewiswch ‘prisiau cyfartalog ysgariad’ ar frig y sgrin, yna dewiswch yr opsiwn sy’n berthnasol i chi.

Gallwch ddefnyddio cyfrifydd i roi gwerth i’ch asedau – busnes, er enghraifft.

Mae rhai cyfrifyddion yn arbenigo mewn asesu a yw un partner yn ceisio dibrisio gwerth busnes mae’n berchen arno. Maent yn cael eu galw’n ‘gyfrifyddion fforensig’.

Maent yn arbenigwyr mewn rhoi gwerth ar fusnes – rhywbeth na fyddai gan gyfreithiwr brofiad ohono. Serch hynny, gallnt for yn ddrud.

Gallwch ddod o hyd i gyfrifydd siartredig:

• yng Nghymru a Lloegr, ar wefan Sefydliad Cyfrifwyr Siartredig Cymru a Lloegr
• yng Ngogledd Iwerddon, ar wefan Chartered Accountants Ireland
• yn yr Alban, ar wefan Chartered Accountants in Scotland

Mae actiwari yn arbenigwr sy'n gallu darparu gwerthusiad cywir o beniwn cyflog terfynol neu bensiwn arall sy'n gysylltiedig â chyflog.

Os oeddech yn cyd-fyw ac yna’n gwahanu, mae’n annhebyg byddwch angen actiwari. Mae hyn oherwydd – yn wahanol i ysgariad neu ddiddymiad – nid yw’n ofynnol i un partner rannu ei bensiwn â’r llall

Ond os dymunwch i’ch pensiwn gael ei ystyried wrth rannu asedau, gall actiwari fod yn ddefnyddiol - yn ddibynnol ar y math o bensiwn.

Gallwch ddod o hyd i actiwari ar wefan Sefydliad a Chyfadran yr Actiwariaid

Gall cynghorydd ariannol roi cyngor fel sut i rannu asedau yn y modd mwy cost effeithiol o safbwynt treth. Gallant hefyd rhoi cyngor i chi am sut i fuddsoddi’r enillion yn sgil gwerthu tŷ neu rywbeth tebyg.

Bydd rhaid i chi dalu am ei wasanaeth - fesul awr neu am ffi sefydlog fel arfer. Gall eu cyngor a’u harbenigedd ariannol fod yn werthfawr os yw’ch sefyllfa ariannol yn un gymhleth a bod gennych asedau ar y cyd.

Neu, ar gyfer cynghorwyr ariannol yng Nghymru neu Loegr sydd wedi’u hachredu fel arbenigwyr mewn ysgariad, ewch i wefan Resolution

Os byddwch yn gwahanu ac nid ydych yn briod nac mewn partneriaeth sifil, gallech orfod talu ffioedd cyfreithiol serch hynny.

Os na allwch dalu’r ffioedd hyn o’ch cynilion neu incwm, darganfyddwch pa opsiynau eraill sydd gennych yn ein canllaw Sut i dalu ffioedd cyfreithiol pan fyddwch yn gwahanu os oeddech yn cyd-fyw