Pryd i ddefnyddio cwmni proffesiynol ar gyfer profiant

Mae’r dasg o gael profiant a chwblhau gweinyddiaeth ystâd yn gallu bod yn hir ac yn frawychus. Mae’n waith rydym yn anaml yn gorfod ei wneud a gallai’r cymhlethdod posibl wneud i’r syniad o dalu cwmni proffesiynol fod yn apelgar.

Er bod rhai sefyllfaoedd pan fydd angen arbenigwr arnoch o bosibl (mwy o fanylion isod), mae perthynas neu ffrind yn aml yn ymgymryd â swydd ysgutor i gael profiant eu hunain.

Mae’n debygol y gallech chi arbed miloedd o bunnoedd pe baech yn ei wneud eich hun – ond pe baech yn penderfynu bod angen help arnoch, mae gwahanol fathau o gwmnïau proffesiynol, a bydd eich dewis o gwmni yn cael effaith fawr ar faint y bil fyddwch chi’n ei dalu.

Mae dwy ran i’r broses hon:

• Yn gyntaf, gwneud cais am Grant Profiant – Dogfen gyfreithiol yw hon lle mae angen gwneud cais amdani a fydd yn rhoi awdurdod i’r ysgutor i roi trefn ar asedau’r sawl sydd wedi marw yn unol â’u hewyllys.
• Cwblhau’r broses o Weinyddiaeth Ystâd – unwaith fydd yr ysgutor wedi cael y Grant Profiant (a chymryd yr atebolrwydd sydd ynghlwm), maent yn gallu dechrau’r broses o enwi holl asedau’r sawl sydd wedi marw a’u dosrannu i’r buddiolwyr.

Gofynnwch a yw’r cwmni rydych yn ei ddewis yn cynnig grant profiant yn unig yn ogystal â phrofiant a gweinyddiaeth ystâd.

Grant profiant yn unig: bydd y cwmni’n cwblhau’r ffurfioldeb cyfreithiol o gael y grant profiant gan adael i chi ymdrin â holl waith y weinyddiaeth ystâd gan arbed miloedd o bunnoedd i chi (trwy beidio â’u talu am weinyddu’r ystâd).

Profiant a gweinyddu’r Ystâd: bydd hyn yn cynnwys cael y grant profiant a gweinyddu’r ystâd ond bydd yn costio miloedd o bunnoedd.

Gallai gwmni proffesiynol priodol fod yn gyfreithiwr, cyfrifydd, banc neu arbenigwr profiant a gweinyddiaeth ystâd.

Efallai yr hoffech feddwl am ddefnyddio cwmni proffesiynol os:

• yw gwerth yr ystad dros drothwy Treth Etifeddiant ac mae'r ystad yn dal i ennill incwm rheolaidd lle mae trethi cymhleth yn ddyledus. Y trothwy ar gyfer blwyddyn dreth 2024/25 yw £325,000. 
• bu farw'r ymadawedig heb ewyllys, ac mae'n ystad gymhleth i'w datrys
• oes amheuon ynghylch dilysrwydd yr ewyllys
• oedd gan yr ymadawedig ddibynyddion a adawyd allan o'r ewyllys yn fwriadol, ond a allai fod eisiau gwneud hauled ar yr ystad
• oes gan yr ystad drefniadau cymhleth, megis asedau a ddelir mewn ymddiriedolaeth
• yw'r ystad yn fethdalwr (a elwir hefyd yn ansolfent)
• yw'r ystad yn fethdalwr
• yw'r ystad yn cynnwys eiddo tramor neu asedau tramor
• oedd yr ymadawedig yn byw y tu allan i'r DU at ddibenion treth.

Mae costau’n gallu amrywio’n sylweddol gan ddibynnu ar y math o ddarparwr rydych yn ei ddefnyddio.

Mae’n debygol y bydd arbenigwyr profiant a gweinyddiaeth ystâd yn llawer rhatach na chyfreithwyr a chyfrifwyr, ac y byddai cyfreithwyr a chyfrifwyr yn llawer rhatach na banciau.

Mae nifer o gwmnïau’n cynnig gwasanaethau grant profiant yn unig erbyn hyn, yn ogystal â gweinyddiaeth ystâd – ac mae hyn yn ffordd dda o gadw costau i lawr.

Grant profiant yn unig

Gallwch ddisgwyl talu rhwng £500 a £2000 gan ddibynnu ar y math o gwmni.

Grant profiant a gweinyddiaeth ystâd

Mae rhai cwmnïau’n codi cyfradd yr awr ac mae rhai’n codi ffi ganrannol o werth yr ystâd. Pe baech yn chwilio, gallech hefyd ddod ar draws cwmnïau sy’n cynnig gwasanaeth ffi sefydlog (sy’n debygol o fod yn llawer rhatach).

Am syniad o faint y gallech ddisgwyl ei dalu am brofiant a gweinyddiaeth ystâd, gallai’r canlynol roi syniad i chi o’r ystod o gostau.

Dylech ddisgwyl talu fwyaf gyda’r banc, a’r lleiaf gyda’r arbenigwr profiant a gweinyddiaeth ystâd, gyda chyfreithwyr a chyfrifwyr yn y canol.

Pan fo ffi’n cael ei chyfrifo ar sail canran, bydd fel arfer rhwng 1% a 5% o werth yr ystâd, gyda TAW ac alldaliadau’n ychwanegol at hynny.

Mae'r tabl isod yn enghraifft o faint y gallech ei dalu am eu gwasanaeth yn y pen draw. Nid yw'r cyfanswm hwn yn cynnwys ffioedd llys na chostau ceisiadau ac alldaliadau, felly mae'n debyg y bydd y bil terfynol yn uwch.

Mae rhai arbenigwyr profiant a gweinyddiaeth ystâd yn codi cyfradd yr awr a ffi ar sail canran. Ond nid yw hyn bob amser yn golygu eu bod yn fwy costus.

Alldaliadau yw’r enw am gostau sydd y tu allan i reolaeth y cwmni rydych yn ei ddewis a lle byddai tâl ychwanegol. Nid yw’r rhestr isod yn cynnwys popeth posibl ac mae yma er diben cynnig enghreifftiau:

• Ffioedd llys profiant
• Rhybuddion i gredydwyr yn y London Gazette a phapur Newydd lleol
• Ffioedd prisio eiddo, stociau a chyfranddaliadau
• Ffioedd asiant eiddo, ffioedd trawsgludo a ffioedd y Gofrestrfa Tir
• Ffioedd stocbrocer/cofrestrydd os ydych yn gwerthu neu’n trosglwyddo cyfranddaliadau a/neu fuddsoddiadau
• Gall rhai alldaliadau ofyn am TAW yn ychwanegol, ond ni fydd pob un.

Gallwch gael mwy o wybodaeth am ffioedd arbenigwyr profiant ar The Gazette – Cofnod Cyhoeddus SwyddogolYn agor mewn ffenestr newydd 

Defnyddiwch y dolenni isod i ddod o hyd i gyfrifydd profiant neu gyfreithiwr:

• Yng Nghymru a Lloegr, yn y Gymdeithas Cyfreithwyr Cymru a LloegrYn agor mewn ffenestr newydd ar gyfer Cyfrifwyr Ardystiedig sydd wedi'u hachredu ar gyfer profiant ICAEWYn agor mewn ffenestr newydd neu yn y Cyfeirlyfr CICLxYn agor mewn ffenestr newydd
• Yn yr Alban, ar wefan Law Society of Scotland
• Yng Ngogledd Iwerddon, ar wefan Law Society of Northern Ireland

Dyma restr o bethau i'w hystyried neu wylio amdanynt wrth ddelio ag arbenigwr profiant.

Mae llawer o arbenigwyr profiant yn amharod i roi amcangyfrif ‘rhwymol’ o’u ffioedd i chi, gan roi ‘ffigur parc pêl’ i chi yn lle. Os ydynt yn rhoi ffigur parc pêl, disgwyliwch i hyn gynyddu wrth i'r gwaith fynd yn ei flaen.

Bydd rhai cwmnïau'n gofyn i chi am wybodaeth fanylach ar y dechrau, am yr hyn y bydd angen i chi ei wneud cyn iddynt dderbyn y gwaith. Mae hyn yn caniatáu iddynt gael darlun mwy cywir o'r gwaith dan sylw a dyfynnu ffi yn unol â hynny. O ganlyniad, mae'r bil terfynol yn llai tebygol o fod yn wahanol  iawn i'w ddyfynbris.

Mae rhai ffioedd (a elwir yn gostau talu) y bydd rhaid i chi eu talu fel rhan o gael profiant.

Er enghraifft, y ffi ymgeisio profiant neu gael copïau ardystiedig o rai dogfennau.

Gyda rhai ystadau, weithiau mae angen gwerthu asedau, fel eiddo, wrth drefnu’r ystad.

Mae hyn yn golygu y bydd ffioedd prisio a  thrawsgludo ychwanegol ar ben y dyfynbris a gewch.

Cofiwch ofyn faint yw'r ffioedd talu, a hefyd am gyfradd glir ar gyfer y gwasanaethau ychwanegol hyn.

Wrth i'r gwaith fynd yn ei flaen, mae llawer o arbenigwyr profiant yn disgwyl taliad ar gamau penodol.

Mae rhai o'r taliadau hyn ar gyfer eu gwasanaethau hyd at y cam hwnnw, tra bod eraill ar gyfer ffioedd talu.

Cyn i chi gytuno i'w llogi, gwnewch yn siŵr eu bod yn esbonio'n glir pryd mae taliad yn ddyledus ac am faint.

Bydd angen i chi hefyd ystyried TAW, os nad yw wedi'i gynnwys yn y dyfynbris. Efallai y bydd y tâl TAW o 20% yn cynyddu'r bil cryn dipyn.

Pe bai'r unigolyn a fu farw yn defnyddio banc i lunio ei ewyllys a'i benodi'n gyd-ysgutor, gallent awgrymu ei fod yn gweithredu fel ysgutor proffesiynol ac yn cynnal profiant.

Mae rhai banciau wedi ceisio mynnu hyn. Ond, nid yw’r arfer hwn wedi ei gyfyngu i fanciau yn unig, ac mae nifer o gwmnïau eraill yn ei wneud.

Gyda'r trefniant hwn, mae'r banc yn tueddu i godi canran o werth yr ystad am eu gwasanaethau.

Mewn rhai ystadau, gallai hyn olygu degau o filoedd o bunnoedd mewn ffioedd gwasanaeth.

Gallech ofyn i'r banc ymddiswyddo fel ysgutor (ymwrthod ysgutoriaeth), â chytundeb yr holl fuddiolwyr.

Ond os yw'r banc yn gwrthod ymwrthod â'i rôl, efallai y bydd rhaid i chi wneud cais i'r llys i'w dileu.