Hawlio taliad cymorth profedigaeth a budd-daliadau eraill

Mae budd-daliadau profedigaeth i bobl y mae eu gŵr, eu gwraig neu’u partner sifil wedi marw. Bydd pa fudd-daliadau a faint yr ydych chi’n gymwys i’w dderbyn yn dibynnu ar:

• eich oedran
• a oes gennych blant dibynnol
• a oedd y person sydd wedi marw wedi talu digon o gyfraniadau Yswiriant Gwladol yn ystod eu hoes gweithio.

Os oeddech chi a’ch partner sifil yn gymwys i hawlio Lwfans Priodas ar unrhyw adeg o Ebrill 2015, ond na wnaethoch ei hawlio cyn marwolaeth eich partner, gallwch nawr hawlio gwerth hyd at bedair blynedd o daliadau ôl-ddyddiedig a fethwyd.

Mae’r Taliad Cymorth Profedigaeth yn cymryd lle’r Lwfans Profedigaeth, Lwfans Rhiant Gweddw a’r Taliad Profedigaeth.

Telir y budd-dal i chi ar un o ddau gyfradd, yn ddibynnol ar a ydych yn gyfrifol am blant.

Rhaid eich bod dan oedran Pensiwn y Wladwriaeth er mwyn hawlio’r Taliad Cymorth Profedigaeth.

Rhaid bod eich priod neu bartner sifil wedi gwneud cyfraniadau Yswiriant Gwladol am o leiaf 25 wythnos yn ystod eu oes gwaith er mwyn i chi fod yn gymwys. Os bu eich gŵr, eich gwraig, neu’ch partner sifil farw o ganlyniad i anaf diwydiannol, efallai na fydd eu cyfraniadau Yswiriant Gwladol yn bwysig.

Telir y Taliad Cymorth Profedigaeth am 18 mis yn unig wedi’r dyddiad pan fu farw eich cymar neu bartner sifil.  Felly mae’n bwysig eich bod yn ei hawlio cyn gynted â phosibl i osgoi colli unrhyw arian.

Telir Taliad Cymorth Profedigaeth ar naill ai gyfradd uwch neu gyfradd safonol: 

Fe’i telir i ferched beichiog neu os oes hawl gennych i Fudd-dal Plant. Yn 2022/23 byddwch chi’n derbyn:

• taliad misol o £350 am 18 mis ar ôl y farwolaeth
• un taliad o £3,500 yn ystod y mis cyntaf.

I bawb arall. Yn 2022/23 byddwch chi’n derbyn:

• taliad misol o £100 am 18 mis
• un taliad o £2,500 yn ystod y mis cyntaf.

Efallai y byddwch hefyd yn gallu hawlio budd-daliadau incwm isel eraill i ychwanegu at eich incwm, fel credydau treth, Budd-dal Tai, Gostyngiad Treth Cyngor neu Gredyd Cynhwysol.

Gallwch hawlio o’r dyddiad pan fydd y person yn marw.

Gellir ôl-ddyddio ceisiadau am hyd at dri mis yn unig.

Felly, gwnewch yn siŵr eich bod chi’n hawlio o fewn tri mis i farwolaeth eich priod neu bartner sifil neu allech golli rhai o’ch taliadau.

Ffoniwch linell gymorth y Gwasanaeth Profedigaeth neu casglwch ffurflen o’ch Canolfan Byd Gwaith lleol.

Ni allwch chi hawlio budd-daliadau profedigaeth os oeddech chi’n byw gyda’ch gilydd ond nad oeddech yn briod neu mewn partneriaeth sifil.

Ond, wedi marwolaeth eich partner gallwch geisio gwneud cais am Gredyd Cynhwysol os ydych chi nawr yn byw ar incwm isel.

Os ydych yn byw yng Nghymru, yr Alban neu Loegr, gallwch gysylltu â gwasanaeth Dywedwch Wrthym Unwaith i ganslo budd-daliadau a hawliadau’r ymadawedig.

Gall y gwasanaeth Dywedwch Wrthym Unwaith hefyd hysbysu’r DVLA, CThEM, Y Swyddfa Basport a’r cyngor lleol ar eich rhan.  A gallant wirio os ydych chi’n gymwys am gymorth gyda chostau angladd neu fudd-daliadau eraill.

Cofiwch, rhaid i chi roi gwybod am unrhyw newid mewn amgylchiadau cyn gynted â phosib. Bydd hyn o gymorth i chi gael y budd-daliadau sy’n ddyledus i chi.

Os ydych ar incwm isel ac yn cael anhawster talu am angladd eich partner, gallwch wneud cais am Daliad Angladd.

Os gwnaeth y person a fu farw adael arian, fel arfer bydd angen i chi dalu yn ôl unrhyw swm y gwnaethoch chi ei dderbyn trwy’r cynllun Taliadau Angladd. 

Mae’r swm a gewch yn dibynnu ar eich amgylchiadau a’ch perthynas â’r person a fu farw. Ond gallai fod hyd at £1,000 tuag at gostau angladd, ynghyd â thaliadau i fynd tuag at gostau pethau fel ffioedd claddu neu amlosgi.

Os ydych chi’n cael Taliad Cymorth Profedigaeth ni fydd yn effeithio ar eich budd-daliadau eraill am flwyddyn.

Wedi hynny, bydd yr incwm a gewch ohono yn cael ei ystyried ar gyfer budd-daliadau prawf modd yn cynnwys:

• Credydau Treth
• Credyd Cynhwysol
• Cymhorthdal Incwm
• Budd-dal Analluogrwydd
• Lwfans Ceisio Gwaith
• Lwfans Gofalwr
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth.

Efallai y bydd y cyfandaliad y byddwch chi’n ei dderbyn fel rhan o Daliad Cymorth Profedigaeth yn cyfrif fel cynilion pan gyfrifir eich hawliad i rai budd-daliadau ar sail prawf modd.

Fydd hyn ddim ond os oes gennych chi unrhyw gyfandaliad yn weddill wedi 12 mis sy’n mynd â chi dros y terfyn cynilion o £6,000 ar gyfer budd-daliadau prawf modd.

Mae hyn yn golygu y gallech weld lleihad mewn unrhyw rai o’r budd-daliadau hyn y gallech fod yn eu cael:

• Cymhorthdal Incwm
• Budd-dal Tai
• Lwfans Ceisio Gwaith yn Seiliedig ar Incwm
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth
• Credyd Cynhwysol.