Chwyddiant – beth mae’n golygu ar gyfer eich cynilion

Chwyddiant yw pan fydd arian yn colli gwerth dros amser. Mae'n digwydd yn gyson - mae pethau'n gyffredinol yn ddrytach nag yr oeddent ychydig flynyddoedd yn ôl.

Er mwyn ei weld yn digwydd, meddyliwch am yr hyn y gallech ei brynu â £1 dros yr ychydig ddegawdau diwethaf.

Byddwn yn edrych arno o ran torthau o fara:

1970: £ 1 = 10 torth o fara

1980: £ 1 = 3 torth o fara

1990: £ 1 = 2 dorth o fara

2020: £ 1 = 1 dorth o fara.

Felly, gall £1 brynu llawer llai i chi nawr nag y gallai ym 1970 ac mewn deng mlynedd arall bydd yn prynu llai fyth. Mae hyn oherwydd chwyddiant. Gelwir hyn yn bŵer prynu arian.

Y mesurau chwyddiant a ddefnyddir fwyaf yn y DU yw'r mynegai prisiau defnyddwyr (CPI), mynegai tai prisiau defnyddwyr (CPIH) a'r mynegai prisiau manwerthu (RPI).

Mae pob mesur yn cael ei gyfrif ychydig yn wahanol, er mai RPI yw'r uchaf fel rheol.

Er nad oes angen i chi wybod sut mae pob mesur yn cael ei gyfrif, mae'n ddefnyddiol gwybod y gyfradd gyfredol. Mae hyn oherwydd bod cyfraddau gwahanol yn cael eu defnyddio ar gyfer gwahanol bethau.

Er enghraifft, mae RPI fel arfer yn gysylltiedig â thaliadau pensiwn cyflog terfynol, treth car a llog ar fenthyciadau myfyrwyr. Defnyddir CPI yn aml gan y llywodraeth ar gyfer pethau fel cyfrifo pensiwn y wladwriaeth, a budd-daliadau fel Credyd Cynhwysol.

Os ydych yn clywed bod y gyfradd chwyddiant yn uchel, mae hynny'n golygu y gallwch brynu llai am yr un faint o arian, ac mae'r gostyngiad hwn mewn pŵer prynu yn digwydd ar gyflymder uwch na'r arfer.

Mae chwyddiant yn cael ei fesur fel canran:

• Os yw'r gyfradd chwyddiant yn 1% (chwyddiant is), bydd pŵer prynu arian 1% yn llai flwyddyn yn ddiweddarach.
• Os yw'r gyfradd chwyddiant yn 5% (chwyddiant uwch), bydd pŵer prynu arian 5% yn llai flwyddyn yn ddiweddarach.

Mae'n bwysig gwybod y gyfradd chwyddiant wrth feddwl am gynilion a buddsoddiadau, gan ei fod yn gwneud gwahaniaeth mawr i p'un a ydych yn gwneud elw mewn termau real (ar ôl chwyddiant).

Dywedwch eich bod yn rhoi eich arian mewn cyfrif banc sy'n talu llog i chi ar 1%. Flwyddyn yn ddiweddarach bydd gennych 1% yn fwy o arian.

Ond beth os yw chwyddiant yn fwy nag 1%? Yn yr achos hwnnw, er bod gennych fwy o arian, gall brynu llai na'r swm y gwnaethoch ddechrau ag ef.

Os mai gwneud arian ar eich buddsoddiad yw eich nod, mae angen i chi ddod o hyd i gyfrif neu fuddsoddiad sy’n ‘curo chwyddiant’, sy’n golygu bod y llog neu’r elw a wnewch yn uwch na’r gyfradd chwyddiant.

Nodau cynilo yw'r pethau rydych am eu cyflawni yn y dyfodol, p'un a yw'n prynu car newydd, yn cynilo ar gyfer ymddeol neu'n hwylio ledled y byd.

Ar ôl i chi osod eich nodau, gallwch weithio allan sut i'w cyflawni - bydd rhai yn addas ar gyfer buddsoddiadau tymor hir, rhai ar gyfer arbedion tymor byr.

Mae rhai cyfrifon cynilo yn gysylltiedig â mynegai sy'n golygu y byddant yn talu llog sy'n olrhain chwyddiant ond nad ydynt bob amser yn cadw i fyny â chyfraddau llog eraill.

Mae'r rhain yn mynd yn ddrytach pan fydd y marchnadoedd yn disgwyl i chwyddiant godi, felly efallai na fydd yr enillion cyffredinol yn curo chwyddiant.

Nid oes unrhyw ffordd sicr o amddiffyn eich arian rhag effeithiau chwyddiant.

Yr unig reol yw nad cyfrifon cynilo arian parod yn gyffredinol yw'r lleoedd gorau i roi eich arian yn y tymor hir - mae'r llog bron bob amser yn is na chwyddiant, felly mae’ch pŵer prynu yn lleihau.

Mae cyfrifon cynilo dal yn ddefnyddiol, yn enwedig am arian yr ydych am wario'n fuan.

Ond os ydych yn bwriadu rhoi arian i'r neilltu am bum mlynedd neu fwy, efallai y byddai'n well buddsoddi.