Os cawsoch eich cam-werthu cynnyrch ariannol, efallai y bydd gennych hawl i gael iawndal. Darganfyddwch beth yw eich hawliau a sut i wneud cais.
Hawlio iawndal os ydych wedi dioddef cam-werthu
Ffyrdd y gallech fod wedi cael eich cam-werthu
Efallai y bydd gennych hawl i iawndal os gwerthodd eich banc neu gwmni ariannol arall gynnyrch nad oedd yn addas i chi.
Dilynwch y camau hyn i weithio allan beth sydd angen i chi ei wneud
Beth yw cam-werthu ariannol
Efallai eich bod wedi cael eich cam-werthu cynnyrch ariannol fel morgais, pensiwn, yswiriant, cyllid car neu fuddsoddiad os nad oedd y risgiau neu'r nodweddion wedi'u hesbonio'n iawn i chi, neu nad oedd yn iawn ar gyfer eich amgylchiadau personol.
Nid yw'n ymwneud â cholli arian. Er enghraifft, gallwch barhau i gwyno os gwerthwyd buddsoddiad oedd yn fwy o risg i chi nag yr oeddech yn gyfforddus ag ef. Ond os dywedwyd wrthych am y risg, ni allwch gwyno os oedd buddsoddiad yn perfformio'n wael.
Enghreifftiau morgais a gwaddol wedi'u cam-werthu
Gall achosion gynnwys:
cael eich gwerthu morgais sy'n dod i ben ar ôl i chi ymddeol, ac ni wnaeth yr ymgynghorydd wirio a fyddech yn gallu fforddio ad-daliadau
npeidio â chael gwybod am gomisiwn y byddai'r cynghorydd yn ei gael gan y benthyciwr
cael eich cynghori i hunanardystio (benthyca arian heb brofi eich incwm) neu i orbwysleisio eich incwm i fenthyg mwy
cael eich cynghori i newid morgeisi heb esboniad, ac arweiniodd hyn at golli arian (fel ffioedd a chosbau)
cael eich cynghori i gymryd morgais cyfradd sefydlog os gwnaethoch ofyn am gynnyrch heb unrhyw gosbau gadael yn gynnar.
Enghreifftiau buddsoddi wedi’u cam-werthu
Gallai hyn gynnwys:
peidio â chael gwybod am y risg dan sylw, er enghraifft, gwnaethoch ofyn am gynnyrch risg isel ac argymhellwyd un risg uchel
peidio â chael gwybod sut y byddai eich arian yn cael ei fuddsoddi
y cynnyrch nad yw'n addas i'ch anghenion, er enghraifft ffioedd buddsoddi uchel.
Enghreifftiau yswiriant wedi'u cam-werthu
Gall achosion gynnwys:
cael eich gwerthu yswiriant nad oedd ei angen arnoch, fel yswiriant ar gyfer diswyddiad pan oeddech eisoes yn ddi-waith, wedi ymddeol neu'n hunangyflogedig
peidio â bod yn gymwys i wneud cais am bolisi a werthwyd i chi, fel bod yn rhy hen i hawlio ar yswiriant teithio
Enghreifftiau pensiwn wedi'u cam-werthu
Gallai hyn gynnwys:
peidio â chael gwybod am sut y bydd eich arian yn cael ei fuddsoddi a lefel y risg i'ch cronfa bensiwn
termau allweddol nad ydynt yn cael eu hesbonio, fel methu â chael gafael ar eich arian tan eich bod yn 55 oed
cael eich argymell i drosglwyddo i bensiwn penodol heb eich opsiynau a'r canlyniadau posibl yn cael eu egluro
nid oedd y math o bensiwn yn addas, fel pensiwn personol hunan-fuddsoddedig (SIPP) â ffioedd a thaliadau uwch na'r arfer.
Darganfyddwch sut i gwyno os ydych wedi cael eich cam-werthu
Sut i gwyno os ydych wedi cael eich cam-werthu
Os ydych chi am gwyno, gweithredwch yn gyflym - mae gennych fwy o opsiynau os ydych yn cwyno o fewn tair blynedd o sylwi bod rhywbeth o'i le neu chwe blynedd o gael eich gwerthu'r cynnyrch. Mae'n syniad da casglu unrhyw waith papur sydd gennych cyn i chi ddechrau.
Dilynwch y camau hyn i weithio allan beth sydd angen i chi ei wneud
Cwyno i'ch darparwr neu'ch cynghorydd
Darganfyddwch pwy i gysylltu â nhw drwy chwilio am:
broses gwynion y cwmni ar eu gwefan
unrhyw waith papur rydych wedi'i dderbyn, neu
trwy ofyn iddynt.
Wrth gwyno, byddwch yn glir, yn gryno a chadw at y ffeithiau.
Mae gan y cwmni wyth wythnos i ymchwilio ac ymateb gyda datrysiad. Er enghraifft, efallai y byddant yn cynnig talu digon o iawndal i'ch dychwelyd i'r un sefyllfa ariannol ag yr oeddech ynddi cyn i chi dynnu'r cynnyrch allan.
Fel arfer, gallwch ddewis derbyn hyn neu ddarparu mwy o wybodaeth os nad ydych yn credu ei fod yn deg. Yna bydd y cwmni'n darparu ymateb terfynol.
Os ydych chi'n anhapus gyda hyn, neu os yw wyth wythnos wedi mynd heibio, gallwch ddewis mynd â'ch cwyn at Wasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol (FOS) am ddim.
Cwyno am gyllid car? Gall y rheolau fod yn wahanol.
Gweler Sut i gwyno am gyllid car wedi'i gamwerthu am wybodaeth lawn.
Gofynnwch i Wasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol (FOS) ymchwilio
Mae gennych chwe mis fel arfer o dderbyn ymateb terfynol y cwmni i gwyno i'r FOSYn agor mewn ffenestr newydd - dylai eich ymateb terfynol restru'r union ddyddiad cau. Mae angen iddo hefyd fod o fewn chwe blynedd o’r cynnyrch yn cael ei werthu, neu dair blynedd o'r adeg y sylwoch fod rhywbeth o'i le.
Bydd eich achos yn cael ei ymchwilio i benderfynu a yw'r cwmni wedi gweithredu mewn ffordd deg a rhesymol, neu a oes angen iddynt wneud mwy i unioni pethau. Os oes iawndal yn ddyledus, yr uchafswm y gellir ei dalu yw £430,000 (£150,000 os digwyddodd y camgymeriad cyn 1 Ebrill 2019).
Os yw'r FOS yn ochri gyda'r cwmni, fel arfer dyma lle mae cais yn dod i ben – gallech ddewis mynd i'r llys, ond mae hyn yn ddrud ac efallai na fyddwch yn ennill.
I ddechrau eich cwyn, defnyddiwch y teclyn gwiriwr cwynion FOSYn agor mewn ffenestr newydd
Peidiwch â thalu rhywun i reoli eich cwyn
Os ydych chi'n defnyddio cwmni rheoli ceisiadau i wneud eich cwyn am gam-werthu ariannol, byddant fel arfer yn cymryd cyfran fawr o unrhyw iawndal a gewch – hyd at 30% a dilyn yr un broses fe allech chi wneud eich hun yn hawdd am ddim, felly os bosibl, ceisiwch ei wneud eich hun.
Darganfyddwch a yw’r cwmni wedi mynd allan o fusnes
Os yw'r cwmni wedi mynd allan o fusnes
Os ydych yn credu eich bod wedi cael eich gwerthu cynnyrch nad oedd yn addas ond mae'r cwmni sy'n gyfrifol wedi mynd i'r wal, nid yw popeth yn cael ei golli. Efallai y gallwch gael rhywbeth yn ôl drwy'r Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol (FSCS).
Dilynwch y camau hyn i weithio allan beth sydd angen i chi ei wneud
Gwiriwch eich bod yn gallu gwneud cais.
Gallwch hawlio gan yr FSCS os ydych wedi colli arian oherwydd:
Nid yw cyngor morgais gwael ar eich prif gartref (morgeisi prynu-i-osod, masnachol a benthyciadau diogel ar eich eiddo)
polisi yswiriant anaddas, gan gynnwys teithio, cartref, modur, anifeiliaid anwes, bywyd, diogelu incwm ac yswiriant iechyd
cyngor neu reolaeth wael o fuddsoddiadau fel cronfeydd, stociau a chyfranddaliadau, cynlluniau pensiwn personol a gwaddolion morgais
cynllun angladd wedi'i gamwerthu.
Mae'n rhaid i'ch cynghorydd fod wedi cael ei awdurdodi gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA) neu'r Awdurdod Rheoleiddio Darbodus (PRA) pan oedd yn masnachu.
Defnyddiwch y teclyn ceisiadau FSCSYn agor mewn ffenestr newydd i wirio a allwch wneud cais.
Sut i wneud cais
I ddechrau cais bydd angen:
cysylltwch â'r FSCSYn agor mewn ffenestr newydd gael ffurflen gais bapur.
Gofynnir i chi uwchlwytho neu anfon copïau o ddogfennau perthnasol, fel prawf bod y cwmni wedi rhoi cyngor i chi, felly mae'n well cael y rhain yn barod. Gwiriwch y dogfennau gofynnol fesul cynnyrchYn agor mewn ffenestr newydd i weld beth fydd ei angen arnoch.
Bydd eich cais yn cael ei ymchwilio a gwneir penderfyniad ynghylch a ydych yn gymwys i gael iawndal. Gweld pa mor hir mae ceisiadau fel arfer yn cymrydYn agor mewn ffenestr newydd
Dylech hefyd gofrestru cais gyda'r gweinyddwr sydd wedi'i benodi i fod yn gyfrifol am y cwmni y gwnaethoch ddelio ag ef.
Faint o iawndal y gallech ei gael
Dim ond am golled ariannol y gall y cynllun dalu. Mae'r uchafswm y gallwch ei gael yn dibynnu ar pryd aeth y cwmni allan o fusnes:
ar ôl 1 Ebrill 2019: hyd at £85,000
rhwng 1 Ionawr 2010 a 31 Mawrth 2019: hyd at £50,000
cyn 1 Ionawr 2010: hyd at £48,000.
Ar gyfer rhai mathau o yswiriant, fel anifeiliaid anwes, teithio, cartref a deintyddol, byddai'r FSCS yn talu 90% o werth eich hawliad.