Costau prynu a rhedeg car

Nid oes unrhyw ffordd rad i brynu car, a bydd unrhyw fargen yn cael effaith fawr ar eich sefyllfa ariannol. Felly mae'n bwysig sicrhau bod car yn mynd i ffitio i fewn i'ch cyllideb. 

Ar gyfer unrhyw gar rydych chi'n ei brynu, bydd angen i chi dalu: 

• yswiriant
• treth car (a elwir yn swyddogol yn VED ond y cyfeirir ato weithiau fel treth ffordd)
• costau atgyweirio a cynnal a chadw
• tanwydd. 

Os ydych chi'n prynu car ar gyllid, fel arfer bydd angen i chi: 

• wneud taliad mawr ymlaen llaw
• wneud taliadau misol. 

Mae yna lawer o ffactorau i'w hystyried wrth ddewis y car cywir i chi, ac mae pob un ohonynt yn effeithio ar faint rydych chi'n debygol o'i dalu: 

• Ail law neu newydd? Mae ceir newydd yn ddrud ac yn colli gwerth (dibrisio) yn gyflym, ond maent ychydig yn llai tebygol o gael problemau neu fethiant. 
• Petrol neu drydanol? Gall ceir petrol gostio llai o flaen llaw, ond mae ail-lenwi tanwydd yn ddrytach nag aildrydanu car. 
• Deliwr neu werthwr preifat? Efallai y cewch fargen well gyda gwerthwr preifat, ond rydych chi'n llai diogel os aiff rhywbeth o'i le. 
• Wneuthuriad a model? Mae pob model a wneuthuriad yn wahanol. Bydd angen i chi wneud llawer o ymchwil i ddarganfod pa un sy'n addas i'ch ffordd o fyw a'ch amgylchiadau. Mae canllawiau ar ddewis car ar Which?Yn agor mewn ffenestr newydd

Yn ogystal â'r amrywiaeth o geir sydd ar gael, mae yna lawer o wahanol opsiynau ar gyfer sut i dalu am gar. 

Yr opsiynau mwyaf cyffredin yw: 

• Prynu gydag arian parod – os oes gennych gynilion yn barod, gallwch dalu am gar newydd yn gyfan, ond cofiwch gadw digon o gynilion ar gyfer costau annisgwyl. 
• Cael benthyciad personol – gallwch gael benthyciad gan fanc a defnyddio hwn i brynu car. Dysgu mwy am fenthyciadau personol. 
• Cael Taliad Pryniant ar Gytundeb Personol (PCP) – dyma lle rydych chi'n rhoi blaendal i lawr, gwneud taliadau misol, a thalu taliad terfynol (a elwir yn daliad 'balŵn') os ydych chi am fod yn berchen ar y car. Dysgu mwy am Pryniant ar Gytundeb Personol (PCP). 
• Cael hurbwrcasu (HP) – dyma ble rydych chi'n llogi'r car, gwneud taliadau misol, ac yn berchen ar y car ar ddiwedd y contract. Dysgwch fwy am Hurbwrcasu (HP). 
• Prydlesu gyda cytundeb prydlesu personol (PCH)– dyma lle rydych yn rhentu'r car gyda thaliadau misol a'i roi yn ôl ar ddiwedd y contract. Dysgwch fwy am brydlesu gyda PCH. 

Mae'n aml yn demtasiwn prynu car newydd, a bydd gwerthwyr yn awyddus i'ch gwthio tuag at y model mwyaf newydd y gallwch ei fforddio. 

Ni fydd angen MOT ar gar newydd tan y drydedd flwyddyn ar ôl iddo gael ei gofrestru (neu'r bedwaredd flwyddyn os ydych yng Ngogledd Iwerddon). Gallwch ofyn i'ch deliwr pryd yr oedd hyn, a phryd y bydd y MOT cyntaf yn ddyledus.  

Mae'n debyg y bydd gan gar mwy newydd lai o broblemau cynnal a chadw (neu o leiaf gael ei orchuddio gan warant). 

Fodd bynnag, byddwch chi eisiau meddwl am 'ddibrisiant' - dyma'r term sy'n cael ei ddefnyddio ar gyfer sut mae gwerth car yn mynd yn is wrth iddo heneiddio a theithio mwy o filltiroedd. 

Mae ceir newydd yn dibrisio’n gyflym iawn. Bydd ei werth yn is yr eiliad y byddwch yn gyrru oddi ar y blaengwrt, ac ar ôl y tair blynedd gyntaf gallai fod yn werth hanner ei werth gwreiddiol.

Mae hyn yn golygu, os ydych yn prynu car newydd am £20,000, a thair blynedd yn ddiweddarach ei fod werth £10,000, rydych chi i bob pwrpas wedi colli £10,000.

Mae ceir ail law yn dibrisio’n arafach. Felly fel arfer mae'n benderfyniad ariannol gwell i gael car ail law, gan na fydd yn colli cymaint o werth dros amser. 

Gallwch gael syniad o faint y bydd gwneuthuriad a model eich car yn ei ddibrisioYn agor mewn ffenestr newydd ar wefan The Money Calculator.

Mae'r math o danwydd y mae eich car yn ei ddefnyddio yn gwneud gwahaniaeth mawr i gostau.

Y math mwyaf cyffredin o gar yw tanwydd petrol. Mae prynu car petrol yn tueddu i fod ychydig yn rhatach nag opsiynau eraill. 

Mae petrol ei hun yn rhatach na diesel, ond byddwch fel arfer yn cael llai o bellter allan o danc llawn. Felly, o ran costau tanwydd mae petrol yn tueddu i fod ychydig yn ddrutach yn gyffredinol.  

Mae yna ychydig o leoedd yn y DU lle byddwch yn talu tâl aer glân os oes gennych gerbyd petrol hŷn.

Mae prynu car trydan fel arfer yn ddrutach na cheir sy'n defnyddio tanwydd traddodiadol. 

Mae gwefru car trydan yn costio llawer llai na phetrol neu disel, ond maen nhw'n cymryd llawer mwy o amser i'w gefru. Yn aml ni fyddant yn teithio cymaint o filltiroedd ag y mae tanc llawn o betrol yn ei wneud. 

Mae ceir trydan yn fwy ecogyfeillgar na cheir sy'n rhedeg ar betrol neu diesel. Maent wedi'u heithrio rhag taliadau Aer Glân, a all wneud gwahaniaeth mawr os ydych chi'n gyrru i barth aer glân yn rheolaidd. 

Mae angen llai o waith cynnal a chadw arnynt hefyd na char sy'n defnyddio tanwydd traddodiadol, gan fod llai o rannau symudol - felly gall hyn arbed costau atgyweirio a gwasanaethu i chi. Fodd bynnag, mae costau yswiriant fel arfer ychydig yn uwch oherwydd bod atgyweiriadau'n fwy cymhleth. 

Mae ceir hybrid hefyd, sy'n cyfuno tanwydd a thrydan. Maent yn defnyddio llai o danwydd na cheir traddodiadol, a all helpu i gadw costau rhedeg i lawr. 

Byddwch fel arfer yn talu ychydig yn llai mewn treth car ar gyfer car hybrid (tanwydd amgen).

Ar ôl i chi ddod o hyd i gar rydych chi'n ei hoffi ac wedi cyfrifo'ch cyllideb ar gyfer ei gostau rhedeg, mae yna ffyrdd o arbed arian o hyd a sicrhau eich bod wedi'ch diogelu os bydd rhywbeth yn mynd o'i le.

Mae ein canllaw Sut i brynu car yn  mynd i fwy o fanylion am fargeinio, cael amddiffyniad defnyddwyr ychwanegol ac osgoi sgamiau.

Gall prynu car fod yn ddrud, ond mae'n bwysig cofio'r costau rhedeg hefyd. Mae'n well cael rhai cynilion argyfwng ar gyfer costau annisgwyl. 

Dyma ddadansoddiad o'r costau bob dy y bydd angen i chi eu hystyried yn eich cyllideb. 

Weithiau gall yswiriant fod yn un o'ch costau mwyaf arwyddocaol wrth redeg car. Mae hyn yn arbennig o wir os ydych: 

• chi'n yrrwr iau neu newydd
• yn gyrru llawer o filltiroedd
• yn gyrru car drud neu bwerus
• wedi cael damwain yn ddiweddar.  

Mae yna rai ffyrdd y gallwch leihau eich costau yswiriant. Mae ein canllaw Yswiriant car – beth rydych angen ei wybod yn esbonio sut y gallwch gael yswiriant rhatach. 

Mae gwarantiadau yn eich diogelu os oes rhywbeth o'i le ar y car. Maent fel arfer yn ddewisol, er y dylai ceir newydd ddod â gwarant gan y gwneuthurwr. 

Gall cael gwarantiad eich helpu i osgoi rhai o'r costau annisgwyl sy'n gysylltiedig â bod yn berchen ar gar. Fel arfer, bydd eich gwarantiad yn ymdrin ag unrhyw broblemau gyda'ch car: 

• injan neu system danwydd
• cydiwr neu gerflwch
• hongiad
• brêciau
• llywio.

Mae rhai gwarantiadau yn dod ag amodau, megis gorfod gwasanaethu'r car yn rheolaidd neu derfyn milltiroedd.

Mae'n dibynnu ar y fargen a pha mor hir y bydd y car yn cael ei gynnwys. Dim ond ychydig flynyddoedd y mae'r rhan fwyaf o gwarantiadau yn para, a fydd yn cynnwys yr amser y mae'ch car yn debygol o weithio'n iawn. 

Os yw'ch car yn cael problemau, gallai arbed llawer o arian i chi. Ond edrychwch ar y ffigurau ac unrhyw beth y byddai'n rhaid i chi ei wneud i gadw'r warantiad yn ddilys, a chyfrifwch a fyddai'n well cynilo rhag ofn unrhyw broblemau.  

Mae'n ofynnol i chi dalu treth car ar y rhan fwyaf o geir. Mae swm y dreth y byddwch yn ei thalu yn dibynnu ar: 

• y flwyddyn y cofrestrwyd y car
• pa fath o danwydd mae'r car yn ei ddefnyddio
• faint o CO2 mae'r car yn ei ollwng. 

Mae gan GOV.UK drosolwg o'r cyfraddau trethYn agor mewn ffenestr newydd. Gallwch ddewis talu eich treth car yn fisol neu'n flynyddol.

Efallai na fydd yn rhaid i chi dalu treth car os oes gennych anabledd cymwys. 

Nid oes rhaid i geir trydan dalu treth ar hyn o bryd, ond bydd angen iddynt dalu o 1 Ebrill 2025 ymlaen.

Bydd angen i chi gael MOT:

• yn y drydedd flwyddyn ar ôl cofrestru'ch car am y tro cyntaf, neu
• os ydych yng Ngogledd Iwerddon, yn y bedwaredd flwyddyn ar ôl i'ch car gael ei gofrestru.

Yna bydd angen i chi gael prawf MOT bob blwyddyn ar ôl hynny..

Cysylltwch â'ch deliwr os nad ydych yn siŵr pryd y bydd angen i chi archebu eich prawf MOT cyntaf. Gellir archebu profion mewn canolfannau profi MOT yn eich ardal leol.

Mae'r MOT ei hun fel arfer yn weddol rhad (y mwyaf y gallant ei godi yw £54.85). Fodd bynnag, os bydd y car yn methu bydd angen trwsio unrhyw ddiffygion cyn y gellir ei yrru eto. Gall hyn fod yn ddrud, felly dylech gyllidebu ar gyfer unrhyw gostau annisgwyl.

Gall fod yn syniad da cynnal rhai gwiriadau eich hun cyn MOT eich car, fel nad oes rhaid i chi dalu am y atgyweiriadau hyn ar y diwrnod. Mae gan MoneySavingExpert ganllawiau ar MOTsYn agor mewn ffenestr newydd, gan gynnwys gwiriadau cyflym y gallwch eu gwneud i helpu'ch car i basio. 

Mae prisiau tanwydd yn newid yn eithaf rheolaidd, felly bydd angen i chi gael ychydig o gyllideb sbâr rhag ofn y byddant yn codi. Nid yw prisiau yr un peth ym mhob gorsaf, felly mae ymchwil ymlaen llaw i ddarganfod ble y gallwch gael y pris gorau fesul galwyn. 

Gallwch lawrlwytho'r ap PetrolPricesYn agor mewn ffenestr newydd i weld cost tanwydd mewn gorsafoedd gerllaw. 

Mae yna hefyd rai archfarchnadoedd a fydd yn eich gwobrwyo am ddefnyddio eu gorsafoedd tanwydd. Edrychwch ar y cynlluniau hyn i weld a fyddant yn eich helpu i arbed arian. 

Keeping your car healthy can help you avoid an expensive breakdown further down the line. You can take some simple steps to make sure your car is well maintained, including: 

• newid yr olew yn rheolaidd
• gwirio'r hidlwr awyr a hylifau
• gwirio'r pwysau aer teiars
• amnewid unrhyw bylbiau golau nad ydynt yn gweithio. 

Mae mwy o gyngor cynnal a chadw ceir ar RACYn agor mewn ffenestr newydd

Gallwch ofyn i garejys lleol am wasanaeth car. Dyma le byddant yn rhoi archwiliad i'ch car i weld a oes unrhyw broblemau neu rannau y mae angen eu hamnewid. 

Gall y gwasanaeth ei hun fod yn ddrud. Gwnewch yn siŵr eich bod yn edrych o gwmpas i ddod o hyd i'r pris gorau.  

Nid yw'n ofyniad cyfreithiol, ond gall fod yn ffordd dda o:  

• cadw eich car yn rhedeg yn dda ac osgoi atgyweiriadau drud yn ddiweddarach. 
• cadw eich car yn effeithlon o ran tanwydd 
• gwneud eich car yn haws i'w werthu, gan y bydd gennych brawf ei fod wedi derbyn gofal da. 
• cadw unrhyw warantiad sydd gennych yn ddilys.

Mae canllawiau defnyddiol ar Pa mor aml y dylech chi wasanaethu'ch car ar What Car?Yn agor mewn ffenestr newydd

Yn anffodus, mae bob amser yn bosibl y bydd rhywbeth yn mynd o'i le ar eich car. Efallai y byddwch chi'n cael pynjar, batri fflat neu rywbeth tebyg. 

Mae atgyweiriadau'n aml yn ddrud, ac ni allwch fod yn siŵr pryd y bydd angen i chi dalu am un. Felly mae bob amser yn werth cael rhywfaint o arian wedi'i gynilo ar gyfer y broblem achlysurol. 

Gallai gorchudd a gwarantiad car yn torri lawr gorchudd cost atgyweiriadau. Yn dibynnu ar sut y digwyddodd y mater, efallai y bydd yswiriant hefyd yn eich diogelu. 

Dysgwch fwy am gael gorchudd os yw car yn torri lawr rhatach ar Which?Yn agor mewn ffenestr newydd