Treth Cyngor: beth ydyw, beth yw’r gost a sut i arbed arian

Mae faint o Dreth Cyngor byddwch yn ei thalu yn dibynnu ar werth eich cartref a ble rydych yn byw.

Darganfyddwch eich awdurdod lleol a faint mae angen i chi ei dalu drwy ddefnyddio’r dolenni isod:

• Cymru - Llywodraeth Leol Cymru
• Lloegr – GOV.UK
• Yr Alban - Llywodraeth Leol yr Alban

Bydd pob un o’r dolenni uchod yn eich cyfeirio at wefan eich cyngor lleol.

O’r fan honno gallwch gael gwybodaeth ar y Dreth Cyngor.

Efallai y bydd modd i chi gysylltu â hwy yn uniongyrchol a holi.

• Gallech gael gostyngiad ar eich Treth Cyngor os rydych:
• Ar incwm isel.
• Yn fyfyriwr neu’n byw gyda myfyrwyr.
• Yn byw ar eich pen eich hun neu os mai chi yw’r unig oedolyn yn eich cartref.
• Yn cael rhai budd-daliadau penodol, fel Lwfans Ceisio Gwaith, Cymhorthdal Incwm, Credyd Pensiwn, Lwfans Cyflogaeth a Chymorth a Chredyd Cynhwysol.
• Chi neu rywun sy’n byw gyda chi gydag anabledd ac o ganlyniad yn gorfod byw mewn cartref mwy.
• Gydag amhariad meddyliol difrifol neu’n byw gyda rhywun sydd â chyflwr o’r fath.
• Yn adawr gofal yn yr Alban, lle byddwch wedi’ch eithrio rhag talu Treth Cyngor o 18 oed hyd nes i chi gyrraedd 26 oed.
• Yn byw yn rhai siroedd penodol yng Nghymru a Lloegr ac yn adawr gofal.
• Yn aelod o’r lluoedd arfog, yn ddibynnol ar eich amgylchiadau.
• Wedi symud i gartref gofal neu ysbyty.
• Yn y carchar – oni bai eich bod yn treulio dedfryd o garchar am fethu â thalu Treth Cyngor.

Darganfyddwch fwy am bwy all gael gostyniad a sut i wneud cais, defnyddiwch y dolenni isod:

• Cymru – Llywodraeth Leol CymruYn agor mewn ffenestr newydd
• Lloegr – GOV.UK
• Yr Alban – Scottish Government

Mae’r rhan fwyaf o gynghorau yn caniatáu i chi ledaenu’ch taliadau Treth Cyngor dros 12 mis yn lle’r 10 arferol.

Gallai talu’r un swm bob mis ei gwneud yn haws i chi gyllidebu.

Gofynnwch i’ch cyngor a ydynt yn cynnig y dewis hwn.

Yng Nghymru mae naw band – o 1 (yr uchaf) i 9.

Os yw’ch cartref wedi’i osod mewn band uwch nag y dylai, mae’n debyg eich bod yn talu mwy o Dreth Cyngor nag y dylech fod.

Mae gan Loegr a’r Alban wyth o fandiau prisio ar gyfer Treth Cyngor yn amrywio o A (y rhataf) i H.

Mae band Treth Cyngor eich cartref yn seiliedig ar ei werth ardrethol – po ddrutaf yw’r eiddo, po uchaf yw’r band Treth Cyngor.

Os oes gennych gŵyn am eich Treth Cyngor, fel arfer bydd rhaid i chi gwyno i’r cyngor yn gyntaf. Ni ddylent gymryd mwy na 12 wythnos i ddatrys y broblem.

Fodd bynnag, os ydych yn anfodlon â’r canlyniad, neu os ydynt yn cymryd yn rhy hir i ddatrys eich cwyn, gallech gwyno i’r Ombwdsmon Llywodraeth Leol

Gall peidio â thalu’n brydlon – hyd yn oed un taliad misol – fod yn fater difrifol â Threth Cyngor. Os na weithredwch yn gyflym gallech orfod talu taliad blwyddyn gyfan ymlaen llaw.

Felly, os oedd eich Treth Cyngor yn £217 y mis, ond gwnaethoch fethu daliad cyntaf y flwyddyn, byddai’r swm yn troi’n ddyled o £2,170 - gan dybio i chi ei dalu dros ddeng mis.

Y peth pwysicaf yw cysylltu â’ch cyngor cyn gynted ag y tybiwch y gallech fethu taliad, gan fod hynny’n gwella’r tebygolrwydd y byddant yn medru dod i drefniant â chi.

Bydd rhai cynghorau yn caniatáu i chi wneud y taliad ychydig yn hwyr, er mwyn i chi fedru parhau i dalu’r taliadau o hynny ymlaen yn unol â’r drefn wreiddiol. Efallai y bydd cynghorau eraill yn cynyddu’ch taliadau nesaf i unioni’r taliadau a fethwyd.

Os ydych ar incwm isel, efallai y cewch ostyngiad ar eich bil. Mae’n amrywio o un cyngor i’r llall ac o un achos i’r llall. Os cysylltwch â’ch cyngor yn syth ar ôl i chi fethu taliad, byddant yn aml iawn yn barod i’ch helpu.

Os byddwch yn osgoi talu’r Dreth Cyngor ac yn anwybyddu llythyrau a anfonwyd atoch, gall y cyfan droi’n broblem ddifrifol.

Yn gyntaf cewch nodyn atgoffa gan y cyngor rhyw bythefnos ar ôl i chi fethu taliad.

Os talwch o fewn saith diwrnod, nid oes angen i chi wneud dim byd pellach. Bydd y ddyled wedi’i chlirio a byddwch yn medru parhau i dalu eich Treth Cyngor mewn rhandaliadau.

Os na thalwch o fewn saith diwrnod ers derbyn y nodyn atgoffa neu os mai dyma’r trydydd tro i chi fod yn hwyr â thaliadau Treth Cyngor yn ystod y flwyddyn honno, cewch ‘rybudd terfynol’ gan y cyngor.

Bydd y rhybudd terfynol yn dweud wrthych am dalu’r cyfan o’ch Treth Cyngor ar gyfer gweddill y flwyddyn o fewn saith diwrnod.

Os na thalwch o fewn saith diwrnod o’r rhybudd terfynol bydd y cyngor fel arfer yn cyflwyno cais i’r llysoedd am ganiatâd i gasglu’r ddyled gennych - gelwir hwn yn ‘orchymyn dyled’.

Ar ôl hynny gall eich cyngor fynnu bod eich cyflogwr yn talu’ch Treth Cyngor ddyledus o’ch cyflog yn uniongyrchol o’ch cyflog.

Gallant hefyd gyflwyno cais i dynnu arian o rai budd-daliadau penodol, gan gynnwys

• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth
• Cymhorthdal Incwm
• Lwfans Ceisio Gwaith
• Credyd Pensiwn
• Credyd Cynhwysol.

Os nad yw hyn yn bosibl, gallai’r cyngor yrru beili i’ch cartref. Bydd rhaid i chi dalu costau llys a hanner ffi’r beili o bosibl yn ogystal â’ch dyled, a all ychwanegu cannoedd o bunnoedd i’ch bil.

Bydd rhaid i chi dalu costau llys ac o bosibl ffioedd beili yn ogystal â'ch dyled, a all ychwanegu cannoedd o bunnoedd at eich bil.

Am ragor o wybodaeth ynghlŷn ag atal beiliod rhag dod at eich drws, ewch i wefan Cyngor ar Bopeth

Os ydych yn Lloegr, maehefyd yn dal i fod yn bosibl cael eich carcharu am fynd i ddyledion â Threth Cyngor.