A allai rhywun fod wedi dwyn eich hunaniaeth?

Gallent hyd yn oed wneud cais am basbortau neu drwyddedau gyrru yn eich enw chi, gan wneud hyd yn oed mwy o ddifrod i'ch sefyllfa ariannol a'ch statws credyd. Darganfyddwch fwy am sut i osgoi twyll ariannol.

Ni fyddech yn mynd o gwmpas yn dweud eich cyfrineiriau wrth bobl, ond efallai eich bod yn rhannu gwybodaeth ar-lein yn ddiarwybod a allai helpu sgamwyr i hacio'ch cyfrifon.

Twyll hunaniaeth yw'r math mwyaf cyffredin o dwyll erbyn hyn. Dywedodd Cifas fod adroddiadau o dwyll wedi cynyddu 15% yn ystod hanner cyntaf 2024.

I gadw'n ddiogel, peidiwch â chyhoeddi eich dyddiad geni, enw cyn priodi na darnau eraill o wybodaeth bersonol ar-lein lle gall unrhyw un eu gweld. Bydd troseddwyr yn defnyddio unrhyw beth y gallant ei ddarganfod amdanoch i'ch twyllo chi, neu'r rhai sy'n agos atoch chi, gan ddefnyddio'r wybodaeth bersonol honno.

Dylech hefyd gael cyfrineiriau gwahanol ar gyfer eich holl gyfrifon ar-lein i'w gwneud hi'n anoddach i sgamwyr dorri i mewn i fwy nag un cyfrif. Ystyriwch ddefnyddio rheolwr cyfrinair ar-lein, sy'n offeryn sy'n creu cyfrineiriau anhygoel o ddiogel, ac yna'n eu storio i chi.

Gwnewch yn siŵr bod gennych amddiffyniad feirws cyfredol ar eich cyfrifiadur ac osgoi clicio ar unrhyw gysylltiadau amheus. Mae'n syniad da gwneud yn siŵr eich bod yn troi eich cyfrifiadur i ffwrdd ac ymlaen yn iawn, yn hytrach na dim ond ei roi yn y modd cysgu trwy gau'r caead. Ni fydd eich cyfrifiadur yn perfformio diweddariadau pwysig heb gael ei ailgychwyn yn gywir.

Ac nid ar-lein yn unig y gallai eich data fod mewn perygl.

Dylech rwygo unrhyw lythyrau gan fanciau neu filiau a dderbyniwch. Ac os byddwch yn symud cartref, gofynnwch i'r Post Brenhinol ailgyfeirio eich post am o leiaf blwyddyn, gan roi amser i chi newid y cyfeiriad.

Hefyd, cadwch lygad am alwadau ffôn lle gofynnir i chi am wybodaeth bersonol. Ni fydd banciau'n gofyn i chi am eich cyfrinair cyfan na'ch PIN.

Mae'n eithaf cyffredin i'ch ffôn gael y rhan fwyaf o'r wybodaeth sydd ei hangen ar dwyllwyr i gael mynediad i'ch cyfrifon, gan gynnwys eich apiau bancio.

Os yw eich ffôn yn cael ei gipio, yna gallech golli allan ar fwy na dim ond cost un newydd.

Gallwch amddiffyn eich hun trwy:

• sicrhau bod eich ffôn wedi'i gloi â PIN neu gyfrinair, a pheidiwch â'i wneud yn un amlwg

• peidiwch â chadw cardiau debyd/credyd, eich trwydded yrru neu IDs eraill yn eich cas ffôn

• gosod Find My for iOSYn agor mewn ffenestr newydd neu Find My DeviceYn agor mewn ffenestr newydd ar gyfer ffonau Android ar eich ffôn

• byddwch yn ofalus wrth ddefnyddio'ch ffôn mewn mannau prysur neu wrth ochr y ffordd

• dewch o hyd i rif IMEI eich ffôn trwy deipio *#06# i mewn i'r ap ffôn a phwyso 'galwad', yna dylai ymddangos ar y sgrin. Ysgrifennwch hi i lawr a'i chadw'n rhywle diogel.

Os yw rhywun wedi dwyn eich ffôn, dylech wneud y canlynol:

• ceisiwch gloi'ch ffôn o bell gan ddefnyddio Find My for iOSYn agor mewn ffenestr newydd neu Find My DeviceYn agor mewn ffenestr newydd ar gyfer ffonau Android

• dywedwch wrth yr heddlu ei fod wedi'i ddwyn, efallai y byddant yn gofyn am eich rhif IMEI a allai fod ar y deunydd pacio o pan wnaethoch brynu'ch ffôn am y tro cyntaf

• cadwch lygad ar eich cyfrifon banc a cherdyn credyd, yn ogystal â'ch adroddiad credyd a rhowch wybod am unrhyw weithgaredd anarferol.  

Os byddwch yn dilyn yr uchod, gobeithio y byddwch yn ddiogel. Ond fe allai twyll hunaniaeth dal ddigwydd - neu efallai ei fod wedi digwydd eisoes.

Yn gyntaf, cadwch lygad ar eich cyfriflenni banc a cherdyn credyd i weld a oes unrhyw wariant nad ydych yn ei adnabod. Dylech hefyd ddarllen unrhyw lythyrau sy'n dod gan fanciau rhag ofn eu bod yn eich rhybuddio am dwyll posibl.

I gael gwell ymdeimlad o p'un a yw cynhyrchion yn cael eu cymryd allan yn eich enw, dylech fod yn gwirio'ch adroddiadau credyd.

Mae'r rhain yn rhestrau manwl o bob math o gredyd yn eich enw. Felly, os oes gan rywun gerdyn credyd, benthyciad neu gynnyrch arall trwy gymryd arno mai chi ydyw, dylai ymddangos. Byddwch hefyd yn gallu gweld a oes unrhyw gyfeiriadau wedi'u cysylltu â chi nad ydych erioed wedi byw ynddynt.

Mae tair asiantaeth gwirio credyd gwahanol ac mae ffyrdd y gallwch wirio pob un ohonynt am ddim, neu dalu £2 i gael adroddiad yn uniongyrchol.

Os canfyddwch fod eich hunaniaeth wedi'i dwyn, dylech gysylltu â'r darparwr credyd ar unwaith i gael gwybod mwy. Gobeithio y gallwch wneud hyn cyn i unrhyw arian gael ei gymryd.

Os yw'r arian wedi'i ddwyn o'ch banc neu gerdyn credyd, dylech allu cael y mwyafrif, os nad yr holl arian yn ôl. Fodd bynnag, ym mhob achos, bydd y banc yn asesu a ydych wedi bod yn esgeulus - ond mae angen iddynt brofi bod hyn wedi bod yn wir. Os byddant yn darganfod eich bod wedi bod yn esgeulus, yna efallai y byddwch yn atebol am y colledion.

Ar ôl i'ch banc ymchwilio i'r twyll, bydd yn adrodd y sgâm i'r heddlu. Gallwch hefyd gysylltu ag Action FraudYn agor mewn ffenestr newydd i gael cyngor ar beth i'w wneud.

Cael yr asiantaethau gwirio credyd i drwsio unrhyw gofnodion nad oeddech chi’n gyfrifol amdano.

Gallwch hefyd gofrestru eich manylion gyda Cifas, a fydd yn rhoi baner wrth eich enw ar gyfer unrhyw geisiadau credyd yn y dyfodol. Er y bydd hyn yn arafu ceisiadau a wnewch yn y dyfodol, bydd hefyd yn atal twyllwyr rhag niweidio eich statws credyd ymhellach.