Beth yw’r dreth ystafell wely?

Mae'r dreth ystafell wely yn golygu y bydd eich budd-daliadau fel arfer yn cael eu lleihau hyd at 25% os ydych:

• yn 16 oed neu'n hŷn ac o dan oedran Pensiwn y WladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd

• cael elfen tai Credyd Cynhwysol neu Fudd-dal Tai

• yn rhentu gan awdurdod lleol, cymdeithas dai neu landlord cymdeithasol cofrestredig, a

• mae gennych fwy o ystafelloedd gwely nag sydd eu hangen arnoch, fel arfer yn seiliedig ar y rheolau hyn:

  • caniateir un ystafell wely i bob person neu gwpl sy'n 16 oed neu'n hŷn 
  • mae disgwyl i ddau blentyn rannu ystafell wely nes eu bod yn troi'n 10 oed, neu nes eu bod yn 16 oed os yw’r plant yn ddau fachgen neu’n ddwy ferch.

Gellir adnabod y dreth ystafell wely hefyd fel y 'cosb tanfeddiannaeth', 'dileu'r cymhorthdal ystafell sbâr' a'r 'meini prawf maint y sector cymdeithasol'.

TNi fydd y dreth ystafell wely yn berthnasol os ydych:

• Dros oedran Pensiwn y WladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd (mae angen i'ch partner fod dros oedran Pensiwn y Wladwriaeth hefyd os ydych yn hawlio Credyd Cynhwysol fel cwpl)

• Yn ofalwr maeth cymeradwy gydag un ystafell wely ychwanegol – os daethoch yn ofalwr maeth neu eich bod wedi maethu plentyn yn ystod y 12 mis diwethaf

• Yn anabl (neu'ch partner) ac yn derbyn gofal dros nos reolaidd gydag un ystafell wely ychwanegol.

• Yn rhiant i blentyn sy'n methu rhannu ystafell oherwydd ei anabledd – os yw'n hawlio cyfradd ganol neu uwch Lwfans Byw i'r Anabl.

• Yn rhiant i oedolyn sy'n byw gyda chi ond sydd i ffwrdd weithiau, naill ai:

  • yn y lluoedd arfog, neu
    
  • fel myfyriwr llawn amser.

• Yn byw mewn llety dros dro oherwydd eich bod yn ddigartref neu'n dioddefwr cam-driniaeth domestig

• Yn berchennog tŷ sy'n defnyddio rhanberchenogaeth, felly rydych yn berchen ar ran o'ch cartref ac yn rhentu'r gweddill.

Os yw eich ystafell wely sbâr o ganlyniad i farwolaeth yn eich cartref, ni fydd y dreth ystafell wely yn berthnasol am 52 wythnos am Fudd-dal Tai na thri mis am Gredyd Cynhwysol.

Os ydych yn cael eich effeithio, bydd eich Budd-dal Tai cymwys neu elfen tai Credyd Cynhwysol yn lleihau o:

• 14% os oes gennych un ystafell wely ychwanegol

• 25% os oes gennych ddwy neu fwy o ystafelloedd gwely ychwanegol.

Er enghraifft, os ydych yn cael £500 y mis i helpu gyda'ch costau tai, bydd eich budd-dal yn lleihau o: 

• £70 y mis ar gyfer un ystafell wely ychwanegol

• £125 y mis ar gyfer dwy ystafell wely ychwanegol.

Os nad ydych yn cytuno â'ch penderfyniad treth ystafell wely, gallwch gyflwyno apêl. Er enghraifft, os na ystyriwyd bod rhywun yn eich cartref angen gofalwr dros nos.

Os ydych yn cael Credyd Cynhwysol, bydd angen i chi ofyn am ailystyriaeth orfodol yn gyntaf. Yna gallwch wneud apêl o fewn mis i ddyddiad y penderfyniad hwnnw. Gweler ein canllaw Sut i apelio yn erbyn penderfyniad am fudd-daliadau am fwy o wybodaeth.  

Os ydych yn cael Budd-dal Tai, ysgrifennwch at eich cyngor lleol neu ymddiriedolaeth o fewn mis i ddyddiad y penderfyniad. Gweler Cyngor ar Bopeth am help i herio penderfyniad Budd-dal TaiYn agor mewn ffenestr newydd

Os dywedwyd wrthych y bydd eich budd-daliadau yn cael eu lleihau oherwydd y dreth ystafell wely, defnyddiwch ein Cyfrifiannell Budd-daliadau i sicrhau eich bod yn hawlio popeth y mae gennych hawl iddo.  

Mae yna bethau eraill y gallwch chi eu gwneud i helpu, fel gwneud cais am ostyngiadau ar eich biliau a chreu neu ddiweddaru cyllideb.

Am fwy o wybodaeth, gweler ein canllaw Help i reoli eich arian os ydych yn cael budd-daliadau.

Mae'r hyn y gallwch ei gael yn dibynnu ar ble rydych chi'n byw:

• Yng Nghymru a Lloegr, gallwch ofyn i'ch cyngor lleol am Daliad Disgresiwn at Gostau TaiYn agor mewn ffenestr newydd Penderfynir hyn fesul achos ac efallai na chewch yr holl arian rydych wedi'i golli o'r dreth ystafell wely.

• Yn yr Alban, gallwch wneud cais am Daliad Disgresiwn at Gostau TaiYn agor mewn ffenestr newydd Dylai pawb sy'n cael eu heffeithio gan y dreth ystafell wely ei gael.

• Yng Ngogledd Iwerddon, byddwch yn derbyn taliad atodol yn awtomatig. Gelwir hyn yn Daliad Lles AtodolYn agor mewn ffenestr newydd

Am fwy o gymorth cam wrth gam, gan gynnwys ffyrdd o dorri costau a sut i wneud cais am grantiau, gweler ein hadran Help os na allwch fforddio eich rhent.

Os ydych yn ystyried cael lletywr, byddwch yn dal i dalu'r dreth ystafell wely os ydych yn cael Credyd Cynhwysol. Ond gallwch ennill hyd at £7,500 mewn incwm rhent heb iddo effeithio ar eich taliad Credyd Cynhwysol.

Os ydych yn cael Budd-dal Tai ac yn rhentu eich ystafell sbâr, ni fyddwch yn talu'r dreth ystafell wely mwyach ond gallai eich budd-daliadau gael eu lleihau oherwydd eich incwm rhent newydd.

Am fwy o help a gwybodaeth, gweler Cynllun Gosod Ystafell – sut mae’n gweithio a’r rheolau treth.

I siarad â rhywun am eich sefyllfa eich hun, defnyddiwch Advicelocal i ddod o hyd i gyngor diduedd am ddim ar-leinYn agor mewn ffenestr newydd neu yn agos at ble rydych chi'n byw.

Os ydych chi'n poeni y byddwch chi'n methu taliad, neu wedi methu eisoes, defnyddiwch ein Lleolydd Cyngor ar ddyledion i ddod o hyd i gyngor am ddim a chyfrinachol ar ddyledion ar-lein, dros y ffôn neu'n agos at ble rydych chi'n byw.